اگر شما هم به تازگی وارد بازار سرمایه شده‌اید احتمالا تا به حال عبارت « افزایش سرمایه» را شنیده باشید. افزایش سرمایه و انواع روش‌های آن یکی از موضوعات مهمی است که افراد حاضر در بازار سرمایه، باید با آن آشنا باشند. زیرا اگر یک شرکت با برنامه‌ریزی صحیح، در فرآیند افزایش سرمایه بتواند سرمایه خوبی جذب کند، از طریق آن می‌تواند بیش‌تر و آسان‌تر پیشرفت کند و فعالیت‌های خود را انجام دهد.
افزایش سرمایه چیست؟
افزایش سرمایه یکی از عوامل مهم و موثر در توسعه و پیشرفت شرکت‌ها است. همه شرکت‌ها پس از ورود به بازار کار با رقبایی روبه‌رو می‌شوند که نسبت به آن‌ها از شرایط بهتری برخوردار است. به همین دلیل برای رقابت با این شرکت‌ها نیاز به یک پشتوانه مالی قوی دارند. این پشتوانه مالی چگونه حاصل می‌شود؟
برای این که بتوانیم با همان سرمایه اولیه شرکت خود را پس از راه‌اندازی رشد دهیم، به یک سری راهکار نیاز داریم. زیرا عدم تامین پشتوانه مورد نیاز شرکت باعث ورشکستگی و نابودی آن می‌شود. به همین دلیل نیاز است که هم سرمایه‌گذاران و سهامداران و هم مدیران هر شرکت نسبت به روش‌های افزایش سرمایه آگاه باشند تا از آن در جهت رشد و پیشرفت شرکت استفاده کرده و در مواقع لزوم از ورشکستگی جلوگیری کنند..
افزایش سرمایه پروسه‌ای است که در روند آن شرکت‌ها از طریق انتشار سهام جدید، منابع مالی مورد نیاز خود را تامین می‌کنند. سرمایه جذب شده توسط شرکت می‌تواند در جهت توسعه شرکت یا اصلاح ساختار سرمایه یا گسترش فعالیت‌های شرکت استفاده شود. در فرآیند افزایش سرمایه، محل تامین مالی آن حائز اهمیت است.
از آن جا که فرآیند جذب سرمایه از طریق انتشار سهام جدید است و هنگام عرضه این سهام‌ها، قیمت آن دچار تغییرات زیادی می‌شود، برای سرمایه‌گذاران بسیار مهم است که از این فرآیند اطلاع داشته باشند.
_1709638691.jpg)
فرآیند افزایش سرمایه به چه صورت است؟
هنگامی که یک شرکت تصمیم می‌گیرد منابع مالی خود را توسعه دهد، این افزایش سرمایه باید طی فرآیندی انجام شود که در ادامه از آن صحبت خواهیم کرد.
پیشنهاد هیئت مدیره
برای این که یک شرکت سهامی شروع به افزایش سرمایه کند، ابتدا باید هیئت مدیره در مورد آن تصمیم بگیرد و این پیشنهاد را با سهامداران شرکت در میان بگذارد. به همین جهت لازم است که شرکت اطلاعیه‌ای در سامانه کدال منتشر کند و به این وسیله تصمیم خود را با دیگر سهامداران در میان بگذارد.
این اطلاعیه حاوی مراحل زمانی افزایش سرمایه است. علاوه بر این به همراه این اطلاعیه، گزارش توجیهی افزایش سرمایه هم برای سهامداران ارسال می‌شود که در ان علل و اهداف این افزایش سرمایه بیان شده است.
نظر حسابرس قانونی سازمان بورس
پس از برگزاری جلسه و تصویب افزایش سرمایه، حسابرس بورس و اوراق بهادار، گزارش توجیهی افزایش سرمایه را بررسی می‌کند. پس از بررسی گزارش در سامانه کدال اطلاعیه‌ای با نام " اظهار نظر بازپرس و حسابرس قانونی" منتشر می‌شود که پس از این سازمان بورس می‌بایست با توجه به نظر این حسابرس قانونی، مجوز افزایش سرمایه را صادر کند.
دریافت مجوز افزایش سرمایه
هنگامی که حسابرس قانونی در خصوص افزایش سرمایه شرکت نظر مساعدی داشته باشد، سازمان بورس و اوراق بهادار به سادگی مجوز افزایش سرمایه را برای شرکت صادر می‌کند. این مجوز در سامانه کدال با عنوان " مستندات و مدارک درخواست افزایش سرمایه" منتشر می‌شود. در اطلاعیه منتشر شده، میزان افزایش سرمایه و محل آن تعیین می‌شود.
پس از این که این مجوز توسط سازمان بورس اعلام شد، شرکت موظف است که ظرف 60 روز آینده نسبت به افزایش سرمایه و برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده اقدام کند. در صورتی که به هر دلیل شرکت در مهلت مقرر اقدام نکرد، مجوز صادر شده باطل شده و شرکت موظف است دوباره برای دریافت این مجوز اقدامات لازم را انجام دهد.
دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده
پس از دریافت مجوز، شرکت اطلاعیه‌ای با نام " آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده" در سامانه کدال منتشر می‌کند. در متن این اطلاعیه از سهامداران شرکت خواسته می‌شود تا برای افزایش سرمایه در مجمع عمومی فوق‌العاده حاضر شوند. اطلاعات زمان و محل برگزاری مجمع در همین اطلاعیه ذکر می‌شود.
3 روز قبل از برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده، نماد معاملات شرکت در بازار بسته می‌شود و همه کسانی که در زمان بسته شدن نماد شرکت، سهام آن را در پورتفوی خود دارند، جزء سهامداران شرکت محسوب شده و می‌توانند در مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت کنند.
تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده
پس از برگزاری مجمع عمومی، اطلاعیه‌ای با عنوان " تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده" به صورت عمومی توسط شرکت در سایت کدال منتشر می‌شود. کلیه تصمیمات و آراء افراد در خصوص افزایش سرمایه و میزان هر رای و نظر به صورت شفاف در این اطلاعیه بیان می‌شود.
تشکیل جلسه هیئت مدیره
افزایش سرمایه توسط هیئت مدیره انجام یم‌شود. هیئت مدیره شرکت جلسه‌ای برگزار کرده و در طی آن جلسه راجع به اقدامات مورد نیاز جهت افزایش سرمایه و تغییر اساس‌نام شرکت صحبت و تصمیم‌گیری می‌کنند.
تمدید مهلت افزایش سرمایه
گاهی ممکن است در جریان افزایش سرمایه، اتفاقاتی رخ دهد که افزایش سرمایه نیازمند ارزیابی جدید باشد.
استفاده از حق تقدم خرید سهام
در صورتی که افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران انجام شود، شرکت اطلاعیه‌ای تحت عنوان " مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام" را به صورت عمومی در سایت کدال منتشر می‌کند. در این اطلاعیه عنوان می‌شود که نماد دارای حق تقدم تا 60 روز در پورتفوی سهامداران قبلی شرکت، قابل معامله است. در صورتی که در این مدت دو ماهه سهامداران پیشین، حق تقدم سهام خود را به سهامداران جدید بفروشند، افزایش سرمایه شرکت به وسیله آورده نقدی سهامداران جدید صورت می‌گیرد.
در صورتی که سهامداران اقدامی در خصوص حق تقدم خود انجام ندهند، شرکت می‌تواند آن را از طریق عرضه عمومی بفروشد.
_1709638708.jpg)
راهکارهایی برای افزایش سرمایه
اگر قصد دارید فعالیت خود را در بازار سرمایه شروع کنید، اطلاع از مفاهیم اصلی و پرکابرد می‌تواند به شما کمک بسیاری کند. به همین دلیل در ادامه این قسمت روش‌های رایج افزایش سرمایه را بررسی خواهیم کرد. با توجه به این که سهام شرکت پس از افزایش سرمایه تغییر می‌کند و تغییرات قیمت سهام به روش آن بستگی دارد، این جا از 4 روش افزایش سرمایه صحبت خواهیم کرد.
تغییر در میزان سرمایه شرکت، یکی از روش‌هایی ایت که باعث تامین مالی شرکت می‌شود. در برخی از موارد هم از این راهکارها برای اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت‌ها استفاده می‌شود.
به طور کلی روند افزایش سرمایه به صورت ارائه سهام جدید و فروش آن‌ها به سهامداران است. پس هر شرکتی که زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار است، برای افزایش سرمایه باید با استفاده از یکی از روش‌های زیر، سهم جدید ارائه کند و آن را به سهامداران بدهد و از این طریق مبلغ مورد نیاز افزایش سرمایه شرکت تامین می‌شود.
نتیجه هر 3 روش، ایجاد سهم جدید و افزایش سرمایه است؛ اما تفاوت‌هایی هم با یک‌دیگر دارند که به محل تامین منابع وابسته است.
1. افزایش سرمایه از محل سرمایه یا اندوخته
در این روش شرکت مستقیما منابع مالی جدید دریافت نمی‌کند. بلکه با انباشته کردن مقداری از سود سالانه در نزد خود و تبدیل آن به سرمایه اسمی، برای شرکت سهامداران جدید جذب می‌کند. این سود میان سهامداران تقسیم نمی‌شود. با انباشته کردن بخشی از سود و اعطای سهام، قدرت تامین مالی شرکت بیش‌تر می‌شود. در این روش درصد سهام سهامداران هم تغییری نمی‌کند. زیرا شرکت آن بخش از سود انباشته که حالا تبدیل به سرمایه شده است را به نسبت سهم سهامداران میان آن‌ها تقسیم می‌کند. دلیل عدم تغییر درصد مالکیت سهام این است که با افزایش تعداد سهم هر سهامدار، قیمت آن سهام کاهش پیدا می‌کند.
به سهامی که به سهامداران جدید اعطا می‌شود، سهام جایزه گفته می‌شود. زیرا سهامدار بدون پرداخت هزینه سهام، صاحب سهام می‌شود. در این روش افزایش سرمایه، هیچ نقدینگی جدیدی وارد شرکت نمی‌شود.
2. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات وصول/ حال شده
در این روش، شرکت برای افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات وصول شده، اوراقی را صادر می‌کند. این اوراق که با نام حق تقدم خرید سهام صادر می‌شوند، برای هر سهامدار نسبت به درصد مالکیت سهامداران و درصد افزایش سرمایه، به هر کدام از آن‌ها تعداد معینی حق تقدم داده می‌شود.
بعد از این که به هر یک از سهامداران حق تقدم تعلق گرفت، آن‌ها می‌توانند با پرداخت مبلغ اسمی هر سهم به حساب شرکت، حق تقدم خود را به سهام تبدیل کنند. حق تقدم در بازار بورس قابل معامله است. یعنی اگر یکی از سهامداران تمایلی به استفاده از حق تقدم خود نداشته باشد، می‌تواند در یک بازه 2 ماهه این حق تقدم را به سرمایه‌گذاران دیگر بفروشد.
در این روش افزایش سرمایه، بر خلاف افزایش سرمایه از محل سرمایه یا اندوخته و افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، نقدینگی جدید وارد شرکت می‌شود.
3. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
پیش از این که به توضیح این روش از افزایش سرمایه بپردازیم، باید در مورد ارزش دفتری بدانیم.
ارزش دفتری چیست؟ ارزش دفتری بهای تمام شده هر دارایی ثابت است که استهلاک انباشته از آن کسر شده است. حالا باید بدانیم دارایی‌های ثابت شامل چه چیزهایی می‌شود؟ زمین، ساختمان، ماشین آلات و غیره از جمله دارایی‌های ثابت هر شرکت هستند که در صورت‌های مالی و دفاتر حسابداری ثبت می‌شوند.
با توجه به بالا بودن نرخ تورم در کشور، ارزش واقعی و به روز بسیاری از دارایی‌های ثابت بیش‌تر از ارزش ثبت شده آن‌ها است. به همین دلیل شرکت برای اصلاح ساختار مالی، با تجدید ارزیابی دارایی‌ها اقدام به افزایش سرمایه می‌کند. در این روش هم مانند روش اول نقدینگی وارد شرکت نمی‌شود و هر سهامدار متناسب با سرمایه، صاحب سهام جایزه می‌شود.
افزایش سرمایه به روش صرف سهام
بهتر است قبل از این که این روش را توضیح دهیم، ابتدا به این موضوع بپردازیم که صرف سهام چیست؟
صرف سهام که از طریق پذیره‌نویسی انجام می‌شود، در واقع اختلاف قیمت اسمی و قیمت فروش سهام است. مثلا تصور کنید که قیمت اسمی سهام شرکت t در بازار بورس 200 تومان است. حالا اگر این شرکت در فروش سهام جدید، قیمت را 300 بگذارد و هر سهم را به قیمت بالاتر از قیمت اسمی بفروشد، این اختلاف میان قیمت اسمی و قیمت بازار را صرف سهام می‌گویند که در این مثال برابر با 100 تومان است.
از عایدی صرف سهام به 3 روش استفاده می‌کنند:
- انتقال به اندوخته شرکت
- تقسیم نقدی بین سهامداران قبلی
- اعطا سهم جدید به سهامداران قبلی
در این روش از افزایش سرمایه، مانند روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات وصول شده، نقدینگی وارد شرکت می‌شود.
_1709638731.jpg)
بهترین روش برای افزایش سرمایه کدام است؟
هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایبی دارند که هر شرکت باید با توجه به ساختار و شرایط مالی خود، یکی از این روش‌ها را برای افزایش سرمایه انتخاب کند. به همین دلیل نمی‌توان برای همه شرکت‌ها یک نسخه یکسان پیچید و یک روش را به عنوان بهترین روش افزایش سرمایه معرفی کرد. ممکن است روشی که برای یک شرکت کارایی داشته باشد، برای شرکت دیگر باعث ضرر شود.
برای مثال می‌توان گفت که در روش افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، فقط کافی است یک عملیات ساده حسابداری انجام دهیم تا صورت‌های مالی شرکت بهبود پیدا کنند اما هیچ نقدینگی وارد شرکت نمی‌شود. اما همین روش برای برخی از شرکت‌هایی که ورشکسته شده‌اند و در حال حاضر مشمول ماده 141 قانون تجارت هستند، می‌تواند کارایی بسیار خوبی داشته باشد و باعث شود شرکت از شرایط فعلی خارج شود.
در روش افزایش سرمایه از محل سود انباشته، بازگرداندن سود انباشته شده بلااستفاده به چرخه فعالیت شرکت، می‌تواند مسیر رشد شرکت را هموارتر کند. البته این روش بیش‌تر برای شرکت‌هایی کاربرد دارد که در طی سالیان اخیر، سود زیادی را به صورت انباشته نگهداری کرده‌اند و حالا تزریق این سود به صورت سرمایه می‌تواند اوضاع را تغییر دهد.
در غیر این دو صورت، روش‌های صرف سهام و افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات وصول شده را می‌توان پرفایده‌تر دانست. زیرا در این روش‌ها سرمایه و پول جدید به طور مستقیم وارد شرکت می‌شود.
_1709638746.jpg)
سخن آخر
در طول سال، شرکت‌های مختلفی اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند و هر سرمایه‌گذار یا سهامدار در طول فعالیت خود بارها با این موضوع روبه‌رو می‌شود. به همین دلیل اطلاع از نحوه کارکرد این روش و آگاهی در مورد آن برای هر فردی که در این بازار فعالیت می‌کند مفید است. در این مقاله از سایت بیتکورس تلاش کردیم تا اطلاعات جامعی در خصوص چیستی افزایش سرمایه، انواع و مزایا و معایب آن را در اختیار شما قرار دهیم. در صورتی که ابهام یا سوالی در این خصوص دارید می‌توانید از بخش نظرات همین مقاله با کارشناسان ما در ارتباط باشید.