خیابانی با نام Wall Street در نیویورک وجود دارد که سالیان سال است به‌عنوان مرکز تجارت ایالات متحدۀ آمریکا شناخته می‌شود. تأثیر این محدوده روی بازار اقتصاد دنیا به حدی زیاد است که عبارت وال استریت، بیشتر از آنکه به خیابان مذکور اشاره کند، یادآور اقتصاد ثروتمندترین کشور دنیا است.
از آنجایی که آمریکا بزرگ‌ترین و قدرتمندترین اقتصاد سراسر کرۀ خاکی را دارد، وال استریت، به‌عنوان قلب تپندۀ فعالیت‌های مالی این کشور، نقش پررنگی در اقتصاد جهانی بازی می‌کند؛ به همین خاطر، طبیعی است که اتفاقاتی که آنجا رخ می‌دهند، حتی می‌توانند زندگی ایرانی‌ها (و کلاً همۀ مردم دنیا) در دورافتاده‌ترین نقاط را هم تحت تأثیر قرار دهند.
در این مقاله، می‌خواهیم زیروبم این بازار که بورس نیست، ولی خب خیلی‌ها آن را یک بازار بورس می‌دانند را کندوکاو کنیم.
اگر موافق باشید، اول از همه به موقعیت مکانی خیابان مذکور بپردازیم.
خیابان مشهور وال استریت کجا است؟
نیویورک، این شهر رویایی در شرق آمریکا، همان جایی است که خیابان شناخته‌شدۀ وال‌استریت در آن قرار دارد. منهتن یکی از گران‌ترین نقاط نیویورک محسوب می‌شود که وال استریت هم در قسمت پایینی آن واقع شده است.
جالب است بدانید توریست‌هایی که به نیویورک می‌روند، سعی می‌کنند در گشت‌های شهری خود از این خیابان بازدید کنند؛ چراکه دربارۀ محدوده‌ای با قدمت (در حد تاریخ آمریکا) طرف هستیم که اتفاقات بزرگ‌وکوچک زیادی در تاریخ معاصر را میزبانی کرده است که احتمالاً معروف‌ترین آن‌ها فاجعۀ 11 سپتامبر 2000 باشد.
از جمله بناهای دیدنی این خیابان می‌توان به بنای یادبود همان فاجعه، ساختمان بورس نیویورک (بزرگ‌ترین بازار بورس دنیا)، ساختمان فدرال رزرو و ... اشاره کرد.
نکتۀ مهم: بازار وال استریت محدود به این خیابان نیست و در بسیاری از بلوک‌های اطراف و نزدیک آن هم می‌توان حضور مؤسسه‌های مالی بزرگ را مشاهده کرد.
بعد از فهمیدن موقعیت جغرافیایی وال استریت، بد نیست تاریخچۀ آن را هم بدانیم.
مروری بر تاریخچۀ بازار وال استریت
جالب است که تاریخدان‌ها روی چگونگی پیدایش وال استریت، توافق نظر ندارند! محتمل‌ترین گزینه، اتخاذ یک موقعیت دفاعی توسط مهاجران هلندی، در سال‌های قبل از استقلال آمریکا است.
هلندی‌ها که در آن سال‌ها منهتن امروزی را تحت تصرف خود داشتند، نگران بودند که نیروهای انگلیسی خیلی زود به مستعمرۀ کوچک و ناپایدار آن‌ها حمله خواهند کرد. نکتۀ بسیار جالب اینکه نیویورک در آن روزها نیو آمستردام نام داشت!
خلاصه مردمان سرزمین لاله‌های نارنجی، دیواری دور مناطق تصرفی خود کشیدند که ارتفاع تقریبی آن بین 3 تا چهار متر و طول آن حول‌وحوش 700 متر بود. دیوار مذکور، به‌طور تقریبی در محدوده‌ای وجود داشت که امروزه با نام وال استریت شناخته می‌شود.
همان‌طور که احتمالاً می‌دانید، هلندی‌ها نتوانستند محدودۀ خود را برای مدت طولانی حفظ کنند و بعدها که انگلیسی‌ها به کل کشور فعلی آمریکا چیره شدند، به‌خاطر دیوار مذکور، نام آنجا را وال استریت گذاشتند. این معتبرترین نظریه‌ای است که تاریخدانان مطرح می‌کنند.
وجهۀ مالی وال استریت در عصر برده‌داری شکل گرفت. هلندی‌های ساکن در آن محدوده، بسیاری از فعالیت‌های تجاری خود را در بازارهای بیرونی انجام می‌دادند و بعدها که انگلیسی‌ها آمدند و نام نیوآمستردام به نیویورک تغییر کرد، این روند معاملاتی همچنان ادامه یافت.
در سال 1711، گردانندگان نیویورک رسماً وال استریت را به بازار خریدوفروش برده‌ها تبدیل کردند. با توجه به این حقیقت تلخ که برده‌داری عنصر بسیار مهمی در اقتصاد 13 کلونی آن زمان بود، وال استریت خیلی سریع توجه‌ها را به‌عنوان قلب تپندۀ اقتصادی در این شهر تازه‌تأسیس به خود جلب کرد. خیلی‌ها با تجارت برده در بلوک‌های مختلف این منطقه ثروت‌های کلان به جیب زدند و این روال تا 100 سال بعد ادامه داشت!
با این وجود، یک درخت چنار باعث شد این معبر کوچک به اهمیت ملی دست پیدا کند.
تا اواخر قرن هجدهم، ایالات متحده که تازه متولد شده بود، یک مرکز مالی در فیلادلفیا داشت و آن‌هایی که در وال استریت بودند، می‌خواستند رقیب اصلی خود را کنار بزنند؛ آن هم بدون اینکه پای نهادهای حاکمیتی و رقبای تازه به ماجرا باز شود.
به همین خاطر، آن‌ها پای توافق‌نامه‌ای را امضا کردند که به Buttonwood Agreement شهره شد. Buttonwood نام درخت چناری بود که اغلب معامله‌گرها زیر آن با هم ملاقات می‌کردند.
خلاصه کنیم، این توافق‌نامه نقطۀ سرآغاز بسیاری از سازوکارهای امروزی تجارت شد. برای مثال، Buttonwood Agreement مانع از آن می‌شد که شخصی بتواند با بروکر غیرمعتبری معامله کند. اندکی بعد، امضاکنندگان این معاهده بورس نیویورک را بنا کردند که گفتیم بزرگ‌ترین بازار بورس دنیا است و رفته‌رفته، وال استریت به آن چیزی بدل شد که امروز می‌بینیم.
طی قرن‌های آتی، نیویورک و وال استریت به رشد یکدیگر کمک کردند. نیویورک به یکی از مهم‌ترین مراکز اقتصاد بزرگ آمریکا بدل شد و به‌دنبال این موضوع، بسیاری از کمپانی‌های بزرگ ترجیح دادند به‌جای حضور در فیلادلفیا، به وال استریت کوچ کنند.
تا قرن بیستم، این انتقال قدرت تکمیل شد و فیلادلفیا دیگر هیچ توانی برای رقابت با این محدوده در منهتن نیویورک نداشت.
اگر موافق باشید، یک خط زمانی از اتفاق‌هایی مهمی که وال استریت از زمان تأسیس تا‌به‌امروز پشت سر گذاشته است را تقدیمتان کنیم.
مهم‌ترین رویدادهای وال استریت در گذر زمان
مواردی که در ادامه می‌خوانید، مهم‌ترین اتفاقاتی هستند که در وال استریت رخ دادند:
- 1652-53: مهاجران هلندی دیواری ساختند تا از هجوم رقبای انگلیسی خود ممانعت به عمل آورند.
- 1664: دیوار موفق شد جلوی حملۀ انگلیسی‌ها را بگیرد. اما سربازان پادشاه از طریق دریا آنجا را تصرف کردند و نامش را از نیوآمستردام به نیویورک تغییر دادند.
- 1711: مسئولان شهر به‌طور رسمی بازار تجارت برده را در وال استریت راه انداختند و آن را به مرکز اصلی تجارت شهر بدل کردند.
- 1792: فعالان مالی توافق‌نامۀ موسوم به Buttonwood Agreement را امضا کردند.
- 1817: امضاکنندگان توافق‌نامه بازار بورس نیویورک را بنا نهادند.
- 1837: ساموئل مورس برای اولین بار تلگراف را در نیویورک راه انداخت و معامله‌گرهای وال استریت با آغوشی باز از آن استقبال کردند.
- 1882: توماس ادیسون روشنایی را به اولین شهر آمریکا آورد و وال استریت نخستین جایی بود که نورانی شد.
- 1884: دو نفر با نام‌های Charles Dow و Edward Jones پارامتری با نام Dow Jones Average را راه‌اندازی کردند؛ اولین سیستم رایجی که برای بررسی وضعیت کلی بازارها کاربرد دارد.
- 1903: ساختمان مدرن تبادلات تجاری نیویورک در وال استریت افتتاح شد.
- 1918: نیویورک به‌طور رسمی لندن را کنار زد و به مرکز تجارت کرۀ زمین تبدیل شد.
- 1929: بازار بورس به‌شدت سقوط کرد و یک افسردگی بزرگ را رقم زد.
- 1933: کنگرۀ آمریکا قانونی را برای جلوگیری از رقم خوردن سقوط بازارهای بورس تصویب کرد؛ قانونی که تقریباً 60 سال مفید واقع شد.
- 1971: NASDAQ راه‌اندازی شد.
- دهۀ 70 میلادی: طی آن 10 سال، مؤسسات مالی وال استریت مثل بازار بورس نیویورک رفته‌رفته شروع به استفاده از کامپیوترها کردند.
- 2008: یک بحران اقتصادی بزرگ دیگر رخ داد که مردم تمام جهان را تحت تأثیر قرار داد.
چطور این بازار انقدر مهم است که اتفاقات مختلف در آن (مخصوصاً در عصر کنونی)، می‌تواند روی تمام دنیا اثرگذار باشد؟
نگاهی به دلایل اهمیت این بازار
خیابان مشهور داستان ما، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر فرهنگی، بسیار اهمیت دارد.
اهمیت اقتصادی
همان‌طور که گفتیم، ایالات متحدۀ آمریکا، بزرگ‌ترین اقتصاد جهان است و وال استریت هم قلب تپندۀ یکی از مهم‌ترین شهرهای این کشور محسوب می‌شود.
این محدوده میزبان بسیاری از بزرگ‌ترین مؤسسه‌های مالی دنیا است و محل کار صدها هزار نفر به حساب می‌آید. به‌طور مشخص، وال استریت خانۀ بازار بورس نیویورک و NASDAQ، دو مورد از بزرگ‌ترین بازارهای سهام دنیا است. بازارهایی که کمپانی‌های عظیمی مثل آمازون، اپل، گوگل و... در آن‌ها لیست شده‌اند.
اهمیت اقتصادی وال استریت محدود به مرزهای ایالات متحده نیست و از آنجایی که خیلی از شرکت‌های حاضر در آن به‌صورت جهانی فعالیت و روی پروژههای بین‌المللی سرمایه‌گذاری می‌کنند، تأثیرگذاری‌اش را در جای‌جای کرۀ خاکی می‌توان دید.
اهمیت فرهنگی
تأثیر فرهنگی این خیابان قدمت‌دار در فیلم‌ها، سریال‌ها، کتاب‌ها و... مشهود است. فیلم‌هایی مثل Wall Street، Margin Call، Boiler Room و Barbarians at the Gate از جمله ماندگارترین آثاری هستند که به خیابان مورد بحث پرداخته‌اند. فیلم‌هایی که زندگی در این فضا و سرعت بالای رخداد اتفاق‌های مختلف را به تصویر می‌کشند. فیلم‌هایی که نشان‌دهندۀ سبک زندگی لاکچری، هیجان‌انگیز و البته جذاب هستند.
خیلی از اسامی بزرگ فعال در وال استریت به سلبریتی‌های نامداری تبدیل شدند که از جملۀ معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به وارن بافت مشهور اشاره کرد. برندینگ این افراد به‌گونه‌ای است که خیلی‌ها در جوامع امروزی نام وال استریت را با قدرت، سطح الیت جامعه و افرادی که وجدان در آن‌ها دیده نمی‌شود، گره خورده می‌بینند!
البته روی دیگری از ماجرا هم وجود دارد. هنگام بحران‌های مالی جهانی، مشابه آنچه در سال 2008 رخ داد، آن‌هایی که در وال استریت هستند مقصران اصلی شناخته می‌شوند و عامۀ مردم، طمع آن‌ها به ثروت‌اندوزی را عامل اصلی اتفاقات ناخوشایند می‌بینند.
با توجه به این اهمیت، شاید فهم اینکه وال استریت چطور بر اقتصاد جهانی اثر میگذارد کار خیلی سختی نباشد؛ اما بهتر است در بخشی جداگانه به این موضوع بپردازیم و تکلیف این مسئله را مشخص کنیم.
وال استریت چطور بر اقتصاد جهانی اثر میگذارد؟
با وجود اینکه خیلی از مؤسسه‌های مالی بزرگ حالا در جایی خارج از وال استریت هستند و ظهور بازار جذابی موسوم به بازار رمزارزها، باعث شده این محدوده دیگر کنترل همه‌چیز را تحت اختیار نداشته باشد (حداقل روی کاغذ)، همچنان نمی‌توان منکر این حقیقت شد که بازار مورد بحث، اصلی‌ترین مرکز تجارت جهان به حساب می‌آید.
یادآور می‌شویم که این خیابان مرکز اصلی اقتصاد ایالات متحده، قدرتمندترین کشور دنیا (هم اقتصادی و هم نظامی) است؛ یعنی دلار آمریکا که روی تمام جوانب اقتصادی دنیا اثر میگذارد، خودش تأثیرپذیری خیلی زیادی از اقدامات بازیگران وال استریت دارد.
منابع تغذیۀ مالی بسیاری از پروژههای بزرگ دنیا و کسب‌وکارهایی که سرشان به تنشان می‌ارزد، در وال استریت هستند؛ پس وقتی در وال استریت پول کافی باشد، اقتصاد دنیا می‌چرخد و اگر مشکلی در آنجا پیش بیاید، دودش به چشم کسب‌وکارها در تمام دنیا خواهد رفت.
سرمایه‌گذارهای این محدوده، دائماً در حال ارزیابی چیزهای مختلف هستند تا ببینند آیا پروژه یا مکانی ارزش تزریق پول دارد یا نه! تصمیم‌گیری‌های این افراد روی همۀ دنیا اثر میگذارد و مناسب یا نامناسب بود موقعیت یا پروژه‌ای برای سرمایه‌گذاری را مشخص می‌کند.
در کنار این‌ها، اتفاقاتی که در وال استریت رخ می‌دهند، روی احساسات تمام فعالان مالی در تمام دنیا اثر می‌گذارند. هرگونه بالا و پایین شدن و عدم اطمینان در وال استریت یعنی وضعیت نامطلوب در اقتصاد آمریکا؛ این یعنی عموم معامله‌گرها در سراسر دنیا اقدام به فروش می‌کنند و در نتیجه، وقوع ریزش‌های عجیب‌غریب را شاهد خواهیم بود.
همچنین، از قدیم‌الایام، وال استریت پذیرندۀ جدیدترین تکنولوژی‌ها بود تا از آن‌ها برای تسهیل امور مؤسسه‌های مالی بهره ببرد. بالاتر به تلگراف و لامپ اشاره کردیم. بسیاری از چیزهایی که امروزه در دنیای وسیع معامله‌گری رواج دارند، در وال استریت متولد شده‌اند؛ مثل ETFها و اهرم‌ها!
و البته فراموش نکنیم قانون‌هایی که در ایالات متحده و وال استریت تصویب می‌شوند، روی بازارهای مالی تمام دنیا به‌صورت مستقیم اثر می‌گذارند.
به‌طور کلی، تأثیرگذاری وال استریت بر اقتصاد جهانی (که نمی‌توان آن را انکار کرد)، بسیار چندوجهی و پیچیده است. درحالی‌که این بازار می‌تواند به رشد اقتصادی، نوآوری و ایجاد شغل کمک کند، در برخی مواقع باعث وقوع اتفاقات ناخوشایند، مثل انواع بحران‌های مالی شده است.
اینجا لازم می‌بینیم به یک اصطلاح پرتکرار در دنیای معامله‌گری اشاره کنیم.
منظور از مین استریت چیست؟
فهمیدیم وال استریت نمایانگر مؤسسات بزرگ مالی است که روند کلی اقتصاد در سراسر دنیا را تعیین می‌کنند. در نقطۀ مقابل، مین استریت (به معنای خیابان اصلی)، اصطلاحی است که از آن برای اشاره به اشخاص، کسب‌وکارهای کوچک و فروشگاه‌های محلی استفاده می‌شود. دلیل نامگذاری این است که معمولاً خیابان‌های اصلی شهرها مکان قرارگیری این فروشگاه‌ها محسوب می‌شوند. حتی نیروی کار و کارمندان هم در دسته‌بندی مین استریت قرار می‌گیرند.
معمولاً، تضادهایی بین اهداف، تمایلات و انگیزه‌های وال استریت و مین استریت وجود دارد که کاملاً قابل درک است. همان‌طور که گفتیم، اولی کمپانی‌های عظیم و مؤسسات مالی ثروتمند را نمایندگی می‌کند، در حالی که دومی، یعنی مین استریت، دربرگیرندۀ کسب‌وکارهای خانوادگی، مغازه‌های محلی و شرکت‌های کوچک است. قاعدتاً این دو دسته در بسیاری از مواقع با یکدیگر منافع متضاد دارند.
در بخش بعدی، چند مورد از حقایق جالب راجع‌به وال استریت را بررسی خواهیم کرد.
5 حقیقت جالب راجع‌به بازار بورس وال استریت
حالا که تقریباً همه‌چیز را راجع‌به این قطب اقتصادی دنیا می‌دانید، شاید بد نباشد از چند حقیقت جالب دربارۀ آن هم مطلع شوید.
1. تنها 1 درخت در وال استریت وجود دارد
بالاتر به درخت چنار مشهور وال استریت اشاره کردیم و گفتیم چه نقش پررنگی در شکل‌گیری فضای امروزی این محدوده دارد. این درخت روبه‌روی ساختمان بورس نیویورک سبز شده و از نظر ابعاد هم خیلی بزرگ نیست!
درحال‌حاضر، غیر از این درخت چندصدساله، هیچ درخت دیگری در خیابان وال استریت دیده نمی‌شود.
2. اعتقاد به خوش‌یمنی مجسمۀ گاو برنزی از جانب توریست‌ها
مجسمۀ مشهور گاو وال استریت که از جنس برنز است، در سال 1987 ساخته شد. این مجسمه بیشتر از 3 تن وزن دارد و با 3.3 متر ارتفاع و 4.8 متر طول، یک سازۀ نسبتاً بزرگ است که توجه‌های زیادی را به خود جلب می‌کند.
گاو برنزی نمادی برای خوش‌بینی اقتصادی، رفاه و کامیابی محسوب می‌شود.
جالب است که یکی از اصلی‌ترین مقاصد توریست‌هایی که به وال استریت می‌روند، همین گاو است. بسیاری باور دارند این مجسمه خوش‌یمن است و می‌تواند برای آن‌ها خوش‌شانسی به ارمغان بیاورد. روزانه هزاران نفر سراغ گاو مشهور وال استریت می‌روند و با دست کشیدن روی آن، امید دارند درهای خوشبختی را به روی خود باز کنند.
3. آرامگاه بسیاری از مؤسسان ایالات متحده در وال استریت است
حیاط کلیسای ترینیتی، واقع در وال استریت، خانۀ ابدی بسیاری از بنیانگذاران مشهور کشور آمریکا است. از جملۀ افراد معروفی که در این مکان دفن شده‌اند، می‌توان به Alexander Hamilton، پدر سیستم مالی مدرن دنیا اشاره کرد.
آقای همیلتون در 47 سالگی و طی یک دوئل با Auron Burr کشته شد و علاوه‌بر سنگ یادبود سفیدرنگش، 4 یادبود دیگر در وال استریت دارد.
4. وجود 6 تن طلا زیر ساختمان فدرال رزرو
6 تن طلا، یعنی 6 هزار کیلوگرم از این فلز ارزشمند، زیر ساختمان فدرال رزرو، واقع در وال استریت پنهان شده است!
طبق آمار منتشرشده در سال 2019، دقیقاً 497 هزار شمش طلا که در مجموع کمی بیشتر از 6 تن وزن دارند، 512 متر پایین‌تر از سطح خیابان، در عمق زمین قرار گرفته‌اند. طلاهایی که متعلق به بانک‌های مرکزی، حکومت‌های مختلف و ارگان‌های رسمی هستند.
5. قدیمی‌ترین رستوران شهر نیویورک در این محدوده است
رستوران Fraunces Tavern خیلی بیشتر از یک غذاخوری معمولی است؛ در واقع، داریم راجع‌به یکی از آثار تاریخی ایالات متحده صحبت می‌کنیم که روزگاری، محل گردهمایی بسیاری از بنیانگذاران این کشور بود.
در دسامبر سال 1783، ژنرال جورج واشینگتون که بعداً به ریاست جمهوری آمریکا رسید، 9 روز بعد از آنکه آخرین گروه از قوای بریتانیا خاک آمریکا را ترک کردند و این کشور رسماً مستقل شد، گروهی از افسران خود را به این رستوران برد تا از آن‌ها تشکر و قبل از بازگشت به خانه، از آن‌ها خداحافظی کند.
خلاصه که وال استریت نه‌تنها مرکزی بسیار مهم برای تجارت و اقتصاد سراسر کرۀ خاکی محسوب می‌شود، بلکه محدوده‌ای قدیمی و پرحادثه در تاریخ نوپای ابرقدرت فعلی دنیا است.
برویم سروقت جمع‌بندی مقاله.
وال استریت و اهمیتی که نمی‌توان منکر آن شد!
با وجود فرازونشیب‌های فراوان، سال‌ها است که وال استریت، در یکی از مهم‌ترین شهرهای آمریکا، تمام اقتصاد دنیا را هدایت می‌کند.
در این مقاله، زیروبم بازار بورس وال استریت را کندوکاو کردیم و فهمیدیم این محدودۀ تاریخی، میزبان بزرگ‌ترین بانک‌ها، بازارهای بورس، ارگان‌های مالی و... است و بیشترین تأثیر را روی اقتصاد همۀ جهان میگذارد. حتی قیمت ماستی که از سر کوچۀ خود می‌خرید هم تحت تأثیر اتفاقات رخ‌داده در این محدوده قرار می‌گیرد!
سعی کردیم نگاهی همه‌جانبه به این خیابان مشهور داشته باشیم و به همین خاطر، تاریخچۀ کامل آن را زیر ذره‌بین بردیم و مهم‌ترین اتفاقات رخ‌داده در آن طی 300 سال گذشته را بررسی کردیم؛ همچنین، گفتیم چرا این خیابان تا این حد اهمیت دارد و چطور می‌تواند روی اقتصاد جهان اثرگذار باشد.
امیدواریم بعد از خواندن مقاله، هرآنچه لازم بود راجع‌به وال استریت بدانید را یاد گرفته باشید. سپاس بابت وقت ارزشمندتان.