کیف پول بیتکوین چیست؟

بیتکوین کجا نگهداری می‌شود؟ درست است که با یک مفهوم دیجیتال طرف هستیم، اما این به آن معنی نیست که نیاز به جایی برای نگهداری وجود ندارد.

سایت‌ها هم وجود فیزیکی ندارند، اما به هاستی نیاز دارند که میزبان فایل‌ها و محتویاتشان باشد. اوضاع دربارۀ رمزارزها هم همین‌طور است.

در این مقاله می‌خواهیم ببینیم کیف پول بیتکوین چیست و چطور کار می‌کند؛ همچنین، انواع آن را بررسی می‌کنیم و نکاتی برای داشتن انتخابی بهتر بهتان می‌گوییم.

بیایید شروع کنیم.

کیف پول بیتکوین چیست؟

چه تعریفی از کیف پول در ذهن دارید؟ وسیله‌ای که برای نگهداری از اسکناس‌ها و کارت‌های بانکی، مدارک شناسایی و حتی بعضاً عکسی سه در چهار از عزیزانتان کاربرد دارد.

کیف پول بیتکوین یا به‌طور کلی کیف پول رمزارزها، ابزاری است که برای نگهداری، انتقال و در یک کلام، مدیریت رمزارزها استفاده می‌شود! یعنی درست مثل شکل سنتی کیف پول که همه می‌شناسیم، برای نگهداری دارایی‌ها کاربرد دارد؛ منتهی در این نوع کیف‌ پول، به‌جای نگهداری از اسکناس و دارایی‌های فیزیکی، رمزارزها و دارایی‌های دیجیتال دیگر (مثل NFT) نگهداری می‌شود.

بله بیتکوین وجود فیزیکی ندارد! بایت‌های دیجیتالی در دنیای بلاک‌چین وجود یا عدم وجود بیتکوین را مشخص می‌کنند؛ اما به هر حال، آن بایت‌های دیجیتالی هم باید در فضایی نگهداری شوند. درست مثل سایت!

البته باید بدانید که کیف پول بیتکوین هم می‌تواند یک ابزار دیجیتالی باشد و هم یک دستگاه که به‌صورت فیزیکی وجود خارجی دارد! جلوتر راجع‌به انواع مختلف این کیف پول‌ها صحبت خواهیم کرد.

هرکسی که فعالیتی در دنیای Cryptocurrency دارد، می‌داند بعد از تهیۀ رمزارز (مثلاً بیتکوین) باید کیف پولی برای نگهداری از آن داشته باشد. امکان نگهداری از دارایی در صرافی هم وجود دارد، اما به‌خاطر مشکلات امنیتی توصیه نمی‌شود.

قبل از گسترش کیف پول‌های بیتکوین، فرایند انتقال کاری نسبتاً مشکل و زمانبر بود که باید به‌صورت دستی انجام می‌شد. کاربر باید کلیدهای طولانی را به‌صورت دستی وارد می‌کرد تا فرایند انتقال تکمیل شود؛ بیشتر این کارها امروزه به‌ کمک نرم‌افزار انجام می‌شود.

این کیف پول‌ها، از دو نوع اطلاعات ضروری نگهداری می‌کنند:

1. کلید خصوصی (Private Key): یک کلید رمزنگاری شده که برای اثبات مالکیت دارایی درون کیف پول کاربرد دارد. همان‌طور که از نامش مشخص است، این کلید خصوصی است و نباید در اختیار دیگران قرار بگیرد؛ هرکس که به آن دسترسی داشته باشد، می‌تواند به بیتکوین یا هر ارمزارز دیگری که در کیف پول است دسترسی داشته باشد و با آن‌ها تراکنش ایجاد کند. در واقع با نوعی کلمۀ عبور طرف هستیم که به صاحب کیف پول اجازه می‌دهد به دارایی‌اش دسترسی داشته باشد.
2. کلید عمومی یا آدرس (Public Key): اطلاعات مهم دیگری که کیف پول از آن نگهداری می‌کند، کلید عمومی یا آدرس است. وقتی کسی بخواهد مقدار مشخصی بیتکوین به یک کیف پول بفرستد، باید آدرس آن را داشته باشد. می‌توان آن را بدون نگرانی از مسائل امنیتی، برای دیگران فرستاد. همان‌طور که شمارۀ شبا یا شمارۀ کارتتان را برای دیگران می‌فرستید.

پس فهمیدیم که کیف پول بیتکوین، یک ابزار (دیجیتالی یا فیزیکی) است که به‌عنوان محل نگهداری بیتکوین و به‌طور کلی رمزارزها کاربرد دارد. انتقال رمزارزها و کلاً هر کاری مربوط به مدیریت این نوع دارایی‌ها، از طریق کیف پول انجام می‌شود.

اگر دوست دارید بدانید طرز کار کیف پول چگونه است، بخش بعدی را بخوانید.

کیف پول بیتکوین چطور کار می‌کند؟

اصلی‌ترین چیزی که باید در رابطه با کیف پول بیتکوین بدانید، این است که روال عمکلردش به جفت‌کلیدها بستگی دارد!

بالاتر راجع‌به کلید عمومی و کلید خصوصی صحبت کردیم. وقتی قصد انتقال بیتکوین از کیف پولتان به یک صرافی یا کیف پول دیگری را داشته باشید، باید با وارد کردن کلید خصوصی وارد کیف پولتان شوید؛ پس از آن، باید آدرس گیرنده (کلید عمومی‌ای که در اختیارتان قرار گرفته است) را وارد کنید و مقداری که می‌خواهید انتقال دهید را مشخص کنید. در مرحلۀ بعد، باید شبکه‌ای که قصد انجام انتقال روی آن را دارید تعیین کنید. توجه داشته باشید که نوع شبکه در میزان فی تراکنش تأثیرگذار است. حالا کیف پول مجدداً از شما کلید خصوصی را طلب می‌کند که باید با وارد کردن دوبارۀ آن، فرایند را تائید کنید.

به‌قول برخی، ارسال رمزارز از کیف پول تا حد زیادی شبیه استفاده از ایمیل و ارسال آن است. در آنجا هم باید با وارد کردن کلمۀ عبور وارد اکانتتان شوید و پس از وارد کردن آدرس گیرنده، پیام را برای او ارسال کنید.

گرچه در مقایسه با کیف پول‌های فیزیکی که سال‌ها است می‌شناسیم، کیف پول بیتکوین سازوکار پیچیده‌ای دارد، اما به‌طور کلی، ارسال و دریافت بیتکوین و کلاً رمزارز، از طریق کیف پول‌ها، کار نسبتاً ساده‌ای است.

حتماً به این نکته توجه داشته باشید که هیچکس جز شما نباید به کلید خصوصی کیف پولتان دسترسی داشته باشد! چراکه هرکس کلید خصوصی را در اختیار داشته باشد، خیلی راحت می‌تواند وارد کیف پولتان شود و تمام دارایی شما را متعلق به خود کند. درست مثل اینکه رمز کارت عابر بانکتان (همراه با کارت) در اختیار یک غریبه قرار بگیرد.

البته به‌اشتراک‌گذاری آدرس یا کلید عمومی مشکلی ندارد! در واقع، وقتی قرار است رمزارزی مثل بیتکوین به کیف پولتان منتقل شود، ضروری است که فرستنده کلید عمومی را داشته باشد.

Recovery Seed در کیف پول بیتکوین چیست؟

پس از ساخت یک کیف پول بیتکوین، بسته به کیف پول انتخابی، 12 یا 24 واژۀ تصادفی که با نام Recovery Seed شناخته می‌شوند در اختیارتان قرار خواهند گرفت.

کاربرد Recovery Seed، همان‌طور که از نام آن مشخص است، بازایابی کیف پول است. زمانی که رمز عبور یا کلید خصوصی را فراموش کنید، می‌توانید از طریق Recovery Seed به دارایی خود دست پیدا کنید.

یا اگر گوشی موبایل یا کامپیوتر خود را عوض کنید و پس از نصب کیف پول بخواهید به حسابتان دسترسی داشته باشید، باید از طریق این واژه‌ها کیف پول خود را بازیابی کنید. Recovery Seed در برخی از کیف پول‌ها 12 کلمه و در برخی دیگر 24 کلمه است.

اما اگر Recovery Seed از یادتان برود و آن را در جایی یادداشت نکرده باشد، به‌طور کلی، به هر دلیلی آن را در اختیار نداشته باشید، دیگر هیچوقت به دارایی‌هایتان در آن کیف پول مشخص دسترسی نخواهید داشت!

بلاک‌چین ذات غیرمتمرکزی دارد و ابزارهای مربوط به بلاک‌چین، مثل کیف پول بیتکوین هم عموماً غیرمتمرکزند؛ یعنی خبری از تیم پشتیبانی نیست که بخواهید با آن‌ها تماس بگیرید و درخواست بازگشت کیف پولتان را ثبت کنید.

خوب است بدانید 20 درصد از کل بیتکوین‌های استخراج‌شده، به‌خاطر قرار داشتن در کیف پول‌هایی که صاحبانشان به‌ آن‌ها دسترسی ندارند، برای همیشه گم شده‌اند!

احتمالاً با شنیدن این آمار دلتان ریش می‌شود! اگر می‌خواهید دارایی شما به این آمار افزوده نشود، در حفظ و نگهداری از Recovery Seed کوشا باشید.

نکته: درست مثل کلید خصوصی، Recovery Seed هم نباید در اختیار هیچکس دیگری قرار بگیرد. هرکس که به این 12 یا 24 کلمه دسترسی داشته باشد، می‌تواند دارایی‌های داخل کیف پول را به مقصدی که می‌خواهد منتقل کند.

توصیه می‌کنیم این عبارات را در چندجای مختلف (مثلاً یک فایل در Notepad کامپیوترتان و تکه کاغدی فیزیکی) نگهداری کنید. بالاخره کار از محکم‌کاری عیب نمی‌کند.

بد نیست بدانید کیف پول بیتکوین انواع مختلفی دارد. در بخش بعدی بیشتر راجع‌به این موضوع صحبت خواهیم کرد.

معرفی انواع کیف پول بیتکوین و کاربرد هرکدام

تا اینجا فهمیدیم کیف پول بیتکوین چیست و چگونه کار می‌کند! قبل از اینکه بخواهید از بین گزینه‌های بسیار متنوع، کیف پول مناسب را برای نگهداری و مدیریت بیتکوین انتخاب کنید، باید با انواع آن آشنا شوید.

کیف پول نرم‌افزاری (Software Wallets)

رایج‌ترین نوع کیف‌های پول بیتکوین یا کلاً رمزارزها، همین کیف پول نرم‌افزاری است. با یک ابزار دیجیتال طرف هستیم که اطلاعات پراکنده مربوط به دارایی شما را در دیتابیس جمع می‌کند و از طریق رابط کاربری اپلیکیشن به شما نمایش می‌دهد.

کیف پول نرم‌افزاری را می‌توان به 3 نوع مختلف تقسیم کرد:

1. کیف پول‌های موبایل

همان‌طور که از نامش مشخص است، منظور کیف پولی است که روی تلفن همراهتان نصب می‌شود. اگر فعالانه با رمزارزها کار می‌کنید و به منظور‌های مختلف تراکنش انجام می‌دهید، بهترین گزینه برایتان همین کیف پول‌های موبایل هستند.

درست مثل زمانی که وارد موبایل بانکتان می‌شوید و حسابتان را از طریق گوشی مدیریت می‌کنید، این نوع کیف پول‌ها هم همان کار را در دنیای رمزارزها برایتان انجام می‌دهند.

حتی برخی از کیف‌ پول‌های موبایل، برای تسهیل فرایند انتقال، قابلیت‌های مختلفی را هم در کنار امکان نگهداری و مدیریت ارائه می‌کنند. قابلیت‌هایی که البته در ایران به کار ما نمی‌آید؛ مثلاً امکان پرداخت با چسباندن پشت گوشی به دستگاه فروشنده!

پس خیلی ساده، کیف پول موبایل، اپلیکیشنی است که به‌منظور نگهداری و مدیریت رمزارزها روی تلفن‌های همراه هوشمند، تبلت‌ها و کلاً هر وسیلۀ قابل‌ حملی نصب می‌شود.

2. کیف پول دسکتاپ

نرم‌افزاری که روی کامپیوتر یا لپتاپ نصب شود و امکان نگهداری و مدیریت رمزارزها (مثل بیتکوین) را فراهم کند، به‌عنوان کیف پول دسکتاپ شناخته می‌شود.

کیف‌ پول‌های دسکتاپ بسیار متنوع هستند و هرکدام کاربرد خاصی دارند. برخی از آن‌ها روی امنیت مانور می‌دهند و برخی دیگر در مخفی نگه داشتن هویت شما کارآمد هستند.

خوب است بدانید که در برخی موارد، کیف پول موبایل و کیف پول دسکتاپ می‌توانند یکی باشند! مثلاً ممکن است یک کیف پول متامسک روی کامپیوترتان بسازید و با وارد کردن Recovery Seed آن روی اپلیکیشن متامسک موبایل، کیف پول خود را آنجا هم داشته باشید.

در کل، می‌توان گفت این نوع کیف پول خیلی به کار آن‌هایی می‌آید که پشت مانیتور می‌نشینند و با رمزارزها ترید می‌کنند.

راستی، اگر ترید می‌کنید یا دوست دارید تریدر شوید، مقاله‌ای با عنوان ذهنیت یک تریدر موفق با روانشناسی معامله‌گری در وبلاگ ما وجود دارد که قطعاً به تقویت مهارت‌هایتان کمک خواهد کرد.

3. کیف پول مبتنی بر وب

اگر قرار نباشد کسی به کیف پول شما بیت کوین انتقال دهد، باید آن را از صرافی‌های ارز دیجیتال بخرید!

همۀ صرافی‌های کریپتو، قابلیت نگهداری از بیتکوین یا هر رمزارز دیگری که در صرافی موجود است را در اختیار کاربر قرار می‌دهند؛ در واقع، منظور از کیف پول مبتنی بر وب، کیف پول حسابتان در همین صرافی‌ها است.

این نوع کیف‌ پول‌ها توسط واسط کنترل می‌شوند که همان صرافی است؛ یعنی صرافی کنترل کاملی بر تمام داریی شما دارد؛ به همین خاطر، نگهداری رمزارز در این نوع کیف پول، مگر برای مدت‌زمان کوتاه به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود.

ضمناً، دارایی در کیف پول مبتنی بر وب که به آن e-wallet هم می‌گویند بیشتر در معرض خطر است. هکر برای دستیابی به رمزارزهای شما، فقط کافی است ایمیل و کلمۀ عبورتان را داشته باشد.

علاوه‌بر این، اصلاً بعید نیست که صرافی تمام دارایی را بالا بکشد! طی چند سال گذشته، بارها اتفاقاتی این‌چنین رخ داده و مردم مورد سوءاستفاده قرار گرفته‌اند.

کیف پول سخت‌افزاری (Hardware Wallets)

شاید تعجب کنید، اما علی‌رغم اینکه رمزارزها دارایی‌های دیجیتال محسوب می‌شوند، امکان نگهداری از آن‌ها روی کیف پول‌های فیزیکی و سخت‌افزاری هم فراهم است.

می‌توان گفت این نوع کیف پول‌ها ایمن‌ترین کیف پول بیتکوین محسوب می‌شوند. برخی از آن‌ها صفحۀ نمایش هم دارند که می‌توان از طریق آن اطلاعات حساب را مشاهده کرد. تا زمانی که نکات ایمنی را رعایت کنید و از سخت‌افزاری معتبر، ساخت شرکتی معتبر استفاده کنید، خیالتان بابت امنیت دارایی راحت است.

کیف پول‌های سخت‌افزاری، فقط هنگام ضرورت، مثلاً زمان انتقال به اینترنت وصل می‌شوند و پس از آن، ارتباطشان با دنیای وب قطع می‌شود؛ این موضوع باعث می‌شود در برابر حملات سایبری ایمن باشند.

البته فراموش نکنید که باید از وجود فیزیکی آن‌ها مراقبت کنید تا از بین نروند یا دزدیده نشوند؛ همان‌طور که از طلا یا هر دارایی فیزیکی ارزشمند دیگری محافظت می‌کنید.

ضمناً، برخلاف عموم کیف پول‌های نرم‌افزاری که رایگان هستند، باید مبلغی را برای تهیۀ دستگاه به‌صورت فیزیکی پرداخت کنید.

حفظ و نگهداری از کلمۀ عبور در رابطه با کیف پول‌های سخت‌افزاری هم بسیار مهم است. پسورد را که فراموش کنید، دارایی را هم از دست خواهید داد!

کیف پول کاغذی (Paper Wallets)

این نوع کیف پول، در ترکیب با کیف پول نرم‌افزاری ایجاد می‌شود. وقتی کلید خصوصی و آدرس را روی یک تکه کاغذ چاپ می‌کنید تا برای انتقال در زمان لازم از آن‌ها استفاده کنید، یک کیف پول کاغذی ساخته‌اید.

معمولاً برای ساخت کیف پول کاغذی از کد QR استفاده می‌شود تا کاربر بتواند خیلی سریع آن را اسکن کند و کار انتقال را پیش ببرد.

این کار در واقع، نگهداری از اطلاعات حساس در یک تکه کاغذ است تا هکرها و دزدها به آن‌ها دسترسی نداشته باشند و ایمنی دارایی افزایش پیدا کند؛ اما خب، باید تمام اقدامات لازم برای حفظ امنیت همان تکه کاغذ را انجام دهید. درست مثل کیف پول‌های سخت‌افزاری.

خب حالا که به انواع کیف پول بیتکوین آشنا شدید، بیایید تکلیف دو اصلاح رایج در این زمینه را هم مشخص کنیم.

فرق کیف پول سرد (Cold Wallet) و کیف پول گرم (Hot Wallet) چیست؟

این دو عبارت، کیف‌ پول‌های بیتکوین را به دو دسته‌بندی متفاوت که از نظر میزان امنیت و اتصال به اینترنت فرق دارند، تقسیم می‌کند.

کیف‌ پول سرد یا Cold Wallet به اینترنت متصل نیست و به همین خاطر، ایمنی بسیار بالایی دارد! این نوع کیف پول فقط در زمان انتقال به اینترنت متصل می‌شود و مناسب نگهداری از دارایی‌ها برای بلندمدت است.

با کیف پول سرد، خیالتان راحت است که هکرها نمی‌توانند دارایی‌تان را بدزدند؛ اما خب مشکلاتی هم وجود دارد. مثلاً اینکه دسترسی به دارایی‌ها و انتقال رمزارز از کیف پول سرد به کیف پول گرم زمان بیشتری می‌برد.

کیف پول‌های سخت‌افزاری مثل محصولات برند Ledger جزو این دسته‌بندی هستند.

در نقطۀ مقابل، کیف پول‌های گرم به اینترنت متصلند و بیشتر مناسب آن‌هایی هستند که به‌صورت روزانه با رمزارزهایشان کار دارند. اگر تراکنش‌های زیادی با رمزارزها انجام می‌دهید، این نوع کیف پول مناسب شما است.

بزرگ‌ترین نقطه ضعف کیف پول گرم یا Hot Wallet، آسیب‌پذیر بودن در برابر حملات هکرها است. بر خلاف کیف پول سرد که با قطع اتصال به اینترنت خودش را از شر این از خدا بی‌خبرها خلاص می‌کند، کیف پول گرم به‌خاطر اتصال دائمی، طعمۀ بسیار خوبی برای هکرها خواهد بود.

کیف پول‌های نرم‌افزاری جزو کیف پول‌های گرم هستند.

در بخش بعدی نکاتی را به شما خواهیم گفت که در انتخاب بهترین کیف پول بیتکوین کمکتان می‌کنند.

چطور کیف پول بیتکوین مناسب را انتخاب کنیم؟

کیف پول‌های بیتکوین بسیاری وجود دارند که می‌توانید از آن‌ها برای نگهداری دارایی ارزشمند خود استفاده کنید. از Ledger Nano X گرفته که یک کیف پول سخت‌افزاری معروف و معتبر است تا کیف پول‌های نرم‌افزاری مثل Trust Wallet، Metamask، Mycelium و....

حقیقتش قصد معرفی کیف پول را نداریم. تصمیم داریم به جای اینکه ماهی را صیدشده تحویلتان دهیم، ماهی گرفتن را یادتان دهیم!

اولین چیزی که هنگام انتخاب کیف پول بیتکوین مناسب باید مدنظر قرار دهید، میزان استفاده‌تان از رمزارزها است. اگر قصدتان HODL کردن و نگهداری بلندمدت است، بهتر است سراغ انواع سخت‌افزاری بروید؛ اما اگر به‌صورت روزمره تراکنش می‌زنید، انواع نرم‌افزاری بیشتر به کارتان می‌آیند.

مسئلۀ مهم بعدی، شهرت و اعتبار کیف پول است. مسلماً دوست ندارید دارایی را جایی قرار دهید که هر لحظه ممکن است به باد رود.

خوب است در رابطه با قابلیت‌های بکاپ‌گیری کیف پول مدنظرتان هم تحقیق کنید. درست مثل هر چیز دیگری که در فضای اینترنت و بلاکچین وجود دارد، درصدی از احتمال وجود دارد که دارایی‌تان به هر دلیلی از بین برود. پس چه بهتر که سراغ گزینه‌هایی بروید که متدهای متنوعی از بکاپ‌گیری را ارائه می‌کنند.

کیف پول مطمئن، خیالتان را از ایمن بودن بیتکوین راحت می‌کند!

در این مقاله فهمیدیم کیف پول بیتکوین چیست! ابزاری که هم می‌تواند دیجیتالی باشد (اپلیکیشن) و هم می‌تواند فیزیکی باشد و وظیفه‌اش نگهداری از رمزارز شما (مثلاً بیتکوین) است.

فهمیدیم که نگهداری، مدیریت و انتقال رمزارزها به‌وسیلۀ این کیف‌های پول به‌راحتی انجام می‌شود و انواع مختلف آن، هرکدام مزایا و معایبی دارند که باید با توجه به آن‌ها و البته نیاز خودتان، گزینۀ مناسب را برای نگهداری از دارایی‌هایتان انتخاب کنید.

اگر همچنان سؤالی در این رابطه دارید، در قسمت نظرات آن را با مطرح کنید.