سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال یا بازار کریپتو، شبیه به ماجراجویی در یک اقیانوس پرتلاطم و غیرقابل‌پیش‌بینی است. بازاری که هیچ اتفاقی در آن حتمی و هیچ سودی تضمین‌شده نیست و تنها راه نجات، داشتن یک استراتژی مشخص و یک سیستم معامله‌گری درست و درمان است. در این مطلب، منظور از استراتژی معاملاتی ارز دیجیتال، مجموعهٔ ترفندها و قواعدی هستند که از آنها برای شناسایی موقعیت‌های ترید و ورود به معاملات استفاده می‌برید.
یک استراتژی معاملاتی قوی، می‌تواند در میان‌مدت یا درازمدت، شما را در مسیر سودآوری قرار دهد و از اتلاف وقت و سرمایهٔ شما جلوگیری کند. اما آیا یک شیوه خاص و یک استراتژی طلایی وجود دارد؟ آیا می‌توان بهترین استراتژی معاملاتی ارزهای دیجیتال را به‌راحتی شناسایی کرد؟ در بازار کریپتو و سایر بازارهای مالی، فرمول مناسب برای هر معامله‌گر یا تریدر با دیگری متفاوت است. پس چه بهتر که در ابتدای کار، روی آموزش تعدادی از تکنیک‌ها و روش‌های تحلیلی تمرکز کنیم و به‌مرور زمان، استراتژی مطلوب را از دل این روش‌ها بدست آوریم.
لزوم استراتژی معاملاتی در بازار ارزهای دیجیتال
بازار کریپتو یا ارزهای دیجیتال، مجموعه‌ای از بازارهای غیرمتمرکز (Decentralised) است و هیچ دولت یا حکومت خاصی روی آنها تسلط ندارد. ماهیت این بازار، تعداد بیشماری از کامپیوترها و شبکه‌های متصل‌به‌همند که در سرتاسر جهان پراکنده شده و قلمروی بکر و ناشناخته‌ای به نام بلاک‌چین (Blockchain) را شکل داده‌اند. دنیایی که اتفاقات سیاسی و اقتصادیِ دنیا، آنطور که بر ارزش دارایی‌های سنتی تأثیر‌گذار است، بر آنها اثر ندارد.
اما باز هم نمی‌توان بازار ارزهای دیجیتال را نسبت به عوامل و اتفاقات بیرونی کاملاً ایزوله و نامرتبط دانست. اتفاقات و نوسانات بازار کریپتو هم مانند سرمایه‌گذاری در بازار فارکس، یا بورس کشورها، از متغیرها و پارامترهای خاص خودش تبعیت می‌کند:
- تغییر در میزان عرضه و تقاضای برای یک رمزارز خاص
- رسانه‌‌ها، شبکه‌های اجتماعی، سلبریتی‌های دنیای فناوری
- استفاده توسط کمپانی‌ها و سازمان‌ها و به‌رسمیت شناختن توسط کشورها
- رویدادهای بزرگ، معرفی نوآوری‌‌های جدید، پیدایش کاربردهای تازه
- تغییرات ارزش بیت‌کوین و تأثیر بر کل بازار ارزهای دیجیتال
- تأثیر سیاست‌ها و مقررات مالی جدید توسط دولت‌ها
- و …
عواملی که نام بردیم، گوشه‌ای از اهرم‌ها و محرک‌های بازار کریپتو هستند که عملاً تمامی آنها، از دایرهٔ کنترل و اختیارات ما سرمایه‌گذاران خرده‌پا خارج هستند. اینجاست که داشتن یک استراتژی معاملاتی، تنها راه ممکن برای مهار بازار و انطباق با این تغییر و تحولات است.
اگر برای سرمایه‌گذاری در بازار کریپتو جدی هستیم، باید به مرور یاد بگیریم که روی چه رمزارزها و دارایی‌های تمرکز کنیم، چطور یک سبد سرمایه‌گذاری یا اصطلاحاً پورتفوی (Portfolio) متنوع بسازیم، چطور در مواجهه با شلنگ‌تخته‌های بازار آرامش ذهنی خود را حفظ کنیم، به استراتژی معاملاتی خود و اصول مدیریت سرمایه پایبند باشیم و هیچ تصمیم هیجانی و عجولانه‌ای نگیریم.
استراتژی معاملاتی دی تریدینگ (Day Trading)
دی‌تریدینگ (Day Trading) یا معاملهٔ روزانه، جزو مرسوم‌ترین استراتژی‌های معاملاتی در بازار ارزهای دیجیتال است. در اینجا عبارت روزانه، به معامله‌ای اشاره دارد که سر و ته آن در محدودهٔ یک روز جمع می‌شود و در دستهٔ تریدهای کوتاه‌مدت قرار می‌گیرد. مثلاً ساعت ۹ صبح معامله را فعال می‌کنید و چند ساعت یا چند دقیقهٔ بعد آنرا می‌بندید. این شیوه، در مقابل استراتژی‌های میان‌مدت و بلندمدت قرار می‌گیرد که در همین مطلب در موردشان صحبت خواهیم کرد.
تریدرهایی که از این روش استفاده می‌کنند به دنبال سودهای سریع و کوچکند و بیراه نیست اگر این استراتژی را با وجود جذابیت و بازدهی به‌ظاهر سریعی که دارد، جزو پرریسک‌ترین استراتژی‌های معامله در بازار ارزهای دیجیتال به‌شمار ببریم! بازارهایی مثل فارکس یا بازار کریپتو، آبستن رفتارهای غافل‌گیرانه و حرکات غیرمترقبه‌اند و دی تریدرها، یاد می‌گیرند که از کوچکترین نوسانات بازار، سودآوری کنند.
این قبیل تریدرها، باید در مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه قوی باشند و بی‌گدار به آب نزنند. چون در اینصورت بدون استثنا و به‌سرعت ضرر خواهند کرد. در مقابل تریدرهای میان‌مدت و بلندمدت، در کنار تحلیل تکنیکال، از تحلیل بنیادی یا فاندامنتال هم استفاده می‌کنند و با شکار الگوهای تکراری در بازه‌های زمانی بزرگتر، به دنبال سودهای بیشتر و ریسک‌های منطقی‌تری هستند. حالا ببینیم دی تریدینگ یا استراتژی معاملاتی روزانه، چه انواعی دارد.
استراتژی اسکالپینگ (Scalping)
اسکالپینگ بدون تردید یکی از محبوب‌ترین و در عین حال خطرناک‌ترین استراتژی‌های معاملاتی در بازار ارزهای دیجیتال است. در این روش، سرعت عمل برای تریدرها حیاتی است و مدت باز نگهداشتن یک معامله - زمان باز کردن یا ورود تا زمان بستن و خروج از معامله - ممکن است به ۳ دقیقه هم نرسد! این استراتژی، مخصوص سودهای سریع و کوچک است که باید در یک روز کاری ایده‌آل، مجموعشان به عدد قابل توجهی برسد.
تریدرهایی که از اسکالپینگ استفاده می‌کنند، یا به اصطلاح اسکالپِرها، از یک تکنیک بسیار سرراست بهره می‌برند. آنها یک یا چند معاملهٔ همزمان باز می‌کنند و به محضی که هرکدام از معاملات وارد سود شد آنرا می‌بندند. حتی اگر این سود، در حد ۲ دلار یا کمتر باشد! اسکالپرها با ریسک زیادی مواجهند و باید علاوه بر سرعت عمل، مهارت بالایی در مدیریت ریسک داشته باشند.
استراتژی آربیتراژ (Arbitrage)
آربیتراژ هم یکی دیگر از استراتژی‌های روزانهٔ مرسوم در بازار ارزهای دیجیتال است. در این روش یک کوین یا رمزارز خاص را در پلفترم (مثلاً فرض کنید صرافی Binance) می‌خرید و در یک پلتفرم دیگر (مثلاً KuCoin) به فروش می‌رسانید و سودتان را از اختلاف قیمت بین دو پلتفرم بدست می‌آورید. استراتژی آربیتراژ هم مثل استراتژی اسکالپینگ، روی مجموعه‌ای از سودهای کوچک مانور می‌دهد. با اینحال اسکالپرها با ریسک بالاتری سر و کار دارند.
استراتژی معاملاتی رِنج تریدینگ (Range Trading)
بازارِ رِنج (Ranging Market) یا اصطلاحا رِنج شدن بازار، اشاره به حالتیست که بازار برای یک مدت طولانی، در یک محدودهٔ قیمتی خاص گیر می‌کند و تمام تغییرات و نوساناتش در همان محدوده رخ می‌دهد. یک بازارِ رنج، بازار بدون روند است و تکلیف صعودی یا نزولی بودنش مشخص نیست. در بازارهای پرتلاطمی مثل فارکس و کریپتو، بلاتکلیفی بازار، منجر به بلاتکلیفی خریداران و فروشندگان می‌شود. رِنج تریدینگ، شیوهٔ سودآوری از چنین بازاری است.
برای روشن شدن مطلب، فرض کنیم نمودار رمزارز X-Coin در مقابلمان است. مشاهده می‌کنیم که در یک فاصلهٔ زمانی چندهفته‌ای، قیمت X-Coin بین محدودهٔ ۱۰۰۰ تا ۱۱۰۰ دلار در نوسان بوده و در این محدوده یا رنج، دائماً بالا و پایین رفته، حد بالا و حد پایین محدوده را لمس کرده، اما نتوانسته از آن خارج شود. تریدرها با ملاحظهٔ این الگو، متوجه یک بازار رنج می‌شوند و تخته‌های موج‌سواری را از داخل گنجه در می‌آورند.
منطق این استراتژی معاملاتی کاملاً ساده است. تریدرها در بالای محدوده و نزدیک به ۱۱۰۰ دلار، می‌فروشند و در پایین محدوده یعنی در حوالی ۱۰۰۰ دلار دست به خرید می‌زنند. چون رفتار بازار نشان داده که قیمت در بالای محدودهٔ و نزدیک به ۱۱۰۰ دلار، تمایل به سقوط دارد و در پایین محدوده و نزدیک به ۱۰۰۰ دلار، مثل توپی که از روی زمین کمانه می‌کند، مجدداً به سمت بالا برگشته و صعود می‌کند.
مفهوم اشباع خرید و اشباع فروش در بازار کریپتو
به بالای محدودهٔ قیمتی اصطلاحا منطقهٔ اشباع خرید (Overbought) می‌گوییم و پایین محدودهٔ قیمتی را با اصطلاح منطقهٔ اشباع فروش (Oversold) می‌شناسیم. در این مثال، در نزدیکی قیمت ۱۱۰۰ دلار، تقاضای خرید کاهش می‌یابد، یعنی بازار از معاملات خرید اشباع می‌شود، و روند افزایش قیمت متوقف می‌گردد. پس تریدرها با فکر به احتمال سرازیر شدن و افت قیمت، شروع به فروش می‌کنند. چون در تصور آنها، قیمت در بالاترین حالت فعلی خود قرار دارد.
از آنطرف وقتی قیمت به پایین محدوده یا رِنج قیمتی در حوالی ۱۰۰۰ دلار می‌رسد، می‌گوییم که بازار وارد اشباع فروش شده است. عدهٔ زیادی از تریدرها با این فکر که قیمت به اندازهٔ کافی کاهش یافته، مجدداً شروع به خرید می‌کنند و با افزایش تقاضای خرید، روند نزولی بازار به روند صعودی تبدیل می‌شود. در یک کلام، در بالای محدوده (اشباع خرید) گرانتر می‌فروشتد و در پایین محدوده (اشباع فروش) ارزانتر می‌خرند!
استراتژی معاملاتی سوینگ تریدینگ (Swing Trading)
سوئینگ تردینگ یک استراتژی معاملاتی میان‌مدت و بلندمدت است. در این روش تمرکز معامله‌گران روی نمودارهای ساعتی و روزانه است. یعنی زمان ورود به یک معامله تا بستن آن، ممکن است از چند ساعت تا چند روز طول بکشد. یک ترفند رایج برای سوئینگ تریدرها، استفاده از بازه‌های زمانی یا تایم‌فریم‌های (Timeframe) بزرگتر، برای بررسی روند (Trend) و سمت و سوی کلی بازار، و ورود به معامله در تایم‌فریم‌های پایین‌تر است.
برفرض نمودار رمزارز مربوطه را در بازه‌ٔ روزانه یا ۲۴ ساعته می‌بینند و در تایم‌فریم ۱ ساعت، دنبال بهترین نقطهٔ ورود برای انجام معامله می‌گردند. یا تایم فریم ۴ ساعت را مبنای تشخیص روندِ بازار قرار داده و برای ورود به معامله، از تایم‌فریم ۳۰ یا ۱۵ دقیقه استفاده می‌کنند. عده‌ای از تریدرهای کهنه‌کار بر این باورند که بهترین استراتژی معاملاتی در بازار ارز دیجیتال، معامله در جهت روند فعلی بازار است!
یعنی وقتی حرکت کلی قیمت به سمت بالاست و بازار حالت صعودی دارد - اصطلاحاً گاوی (Bullish) است - باید دنبال فرصت‌های خرید باشیم و برعکس، در یک بازار نزولی - اصطلاحاً خرسی (Bearish) - به دنبال فرصت‌های فروش بگردیم. باوجودیکه این دیدگاه، جای بحث زیادی دارد و صرفاً یکی از رویکردهای معامله‌گریست، از منطقِ قابل درک و درستی برخوردار است: بازار در اغلب اوقات، روند فعلی خودش را حفظ می‌کند.
استراتژی معامله با خط روند (Trend Trading)
تمایل بازار به حفظ حالت و ادامهٔ روند فعلی، به ایجاد یکی از کلیدی‌ترین استراتژی‌های معاملاتی ارز دیجیتال - و سایر بازارهای مالی - منجر شده است. استراتژی معامله با خط روند یا ترند لاین (Trend Line) در عین سادگی، دید مناسبی از حرکت بازار به تریدرها می‌دهد و آنها را برای سواری گرفتن و سودآوری از موج‌های بزرگ آماده می‌کند.
حرکت بازارهای مالی - کریپتو، فارکس، بورس و … - از سه حالت کلی خارج نیست. یا در حال صعودند، یا نزولی هستند و یا در یک خط افقی و در یک محدودهٔ خاص نوسان می‌کنند (بازارِ رِنج). در هر کدام از این شرایط، احتمال ادامهٔ روند و حفظ اینرسی فعلیِ بازار، بیش از احتمال یک تغییر رفتار ناگهانی است. خوشبختانه پلتفرم‌ها و نرم‌افزارهای معاملاتی - مثل Metatrader یا TradingView - ابزارهای مختلفی برای شناسایی خط روند دارند.
استراتژی معاملاتی ریوِرسال یا برگشت روند ( Reversal Trading)
استراتژی ریورسال هم مکمل و هم زیر مجموعهٔ استراتژی معامله با روند است. سوئینگ تریدرها، در عین حال که سعی می‌کنند معاملاتشان را در جهت روندِ بازار انجام دهند، حواسشان به احتمال برگشتِ روند یا ریورسال هم هست. بهرحال در پسِ هر صعود یا نزول تند و تیز، بلندمدت یا میان‌مدت، یک برگشت قابل توجه هم هست که در ادبیات بازارهای مالی، آنرا با اصلاح روند می‌شناسند.
فرض کنید بیت‌کوین یا اتریوم، به مدت چند هفته و به صورت تخت‌گاز در حال صعود و افزایش قیمت بوده‌اند. به مرور زمان، تریدرهای بیشتری به جرگهٔ خریداران اضافه می‌شوند. بنابراین تقاضای خرید این دو ارز دیجیتال کماکان افزایش می‌یابد و بازار روند صعودی‌اش را حفظ می‌کند. تا اینکه از یک جایی به بعد، ذهنیت و حالت روانی برخی از تریدرها تغییر می‌کند. یا اتفاق یا رویداد مهمی رخ می‌دهد که تأثیرش بر بازار منفی است.
حالا عدهٔ قابل توجهی از تریدرها که زودتر از بقیه وارد معاملهٔ خرید شده‌اند و به اندازهٔ کافی سود کرده‌اند، احساس خطر می‌کنند. آنها خوب می‌دانند که این روند صعودی، بهرحال یک جایی تمام می‌شود و بازار در آستانهٔ ریزش قرار می‌گیرد. پس تصمیم می‌گیرند نقد را بچسبند و همین حالا که قیمت شروع به برگشت (ریورسال) نکرده، رمزارز یا سهام یا دارایی‌شان را بفروشند و سود دلچسب و گوارایشان را به جیب بزنند.
این بارِ روانی، یکی از اصلی‌ترین محرک‌های قیمتی در بازارهای مالی است و مستقیماً در رفتار معامله‌گران تاثیر می‌گذارد. بنابراین تریدرهای حرفه‌ای علاوه بر روندسواری، به دنبال موقعیت‌های برگشت بازار هم هستند و از ابزارهای معاملاتی مختلفی مثل اندیکاتورهای RSI و CCI و MACD و میانگین‌های حرکتی (Moving Averages) برای تشخیص آن استفاده می‌کنند.
سنتی‌ترین استراتژی معاملاتی ارزهای دیجیتال (HODL)
خرید یک دارایی و نگهداری بلندمدت به امید افزایش ارزش، همواره یکی از قدیمی‌ترین استراتژی‌های سرمایه‌گذاری بوده است. حالا همان شگرد، در بازار کریپتو هم به کار می‌رود و جزو استراتژی‌های معاملاتی ارزهای دیجیتال است. عدهٔ زیادی از صاحبان بیت‌کوین، اتریوم، ایکسآرپی و سایر رمزارزهای پرسابقه، دقیقاً از همین روش استفاده می‌کنند و ترجیح می‌دهند درگیر نوسانات و اتفاقات بازار نشوند.
استراتژی HODL مخفف عبارت Hold On for Dear Life بوده و یک سرمایه‌گذاری بلندمدت و روزِ مبادایی است. روشی که برخلاف ظاهر محتاطانه‌اش آنچنان بدون ریسک هم نیست. از یک طرف احتمال سقوط شدید رمرارز انتخابی شما و کم‌ارزش شدنش هست و از یک طرف، ممکن است به کندی و با مرور زمان گرانتر شود و بدون دردسرهای نوسان‌گیری و مدیریت سرمایه و روز به روز چک کردن نمودارها، شما را ثروتمند کند!
تردیدرهایی که از استراتژی خواباندن سرمایه یا HODL استفاده می‌کنند، معمولاً حد سود یا ضرر خاصی برای معاملاتشان در نظر نمی‌گیرند. آنها با بخش بلااستفاده‌ای از سرمایهٔ خود یک یا چند دارایی و رمزارز آینده‌دار - خصوصاً وقتی تا حدی از ارزششان کاسته شده و از اوج فاصله گرفته‌اند - را می‌خرند و باقی داستان را به قضا و قدر می‌سپارند. شما هم در صورت تمایل به این استراتژی، فقط آن مقداری از داراییتان را سرمایه‌گذاری کنید، که اگر از دست رفت، زندگی به کامتان تلخ نشود!
معامله ارز دیجیتال با اخبار (Event Trading)
شهرت و محبوبیت رمزارزها، فعالیت جامعهٔ هواداران، حضور پررنگ کمپانی‌ها و پروموت کردن در شبکه‌های اجتماعی و از آنطرف تصمیمات و اخبار منتشره از صرافی‌های بزرگ کریپتویی، همگی روی رفتار بازار تأثیر دارند. استراتژی معامله با اخبار، رصد کردن و بهره‌برداری از همین اتفاقات و رویدادهاست.
تریدرهای کارکشته، این شیوهٔ معامله‌گری را به عنوان بخشی از استراتژی خود و به‌عنوان مکمل سایر روش‌ها استفاده می‌کنند، و همیشه در موازات بررسی نمودارهای بازار، به تقویم رویدادهای مالی و اعلان‌ها و حرف و حدیث‌ها هم توجه دارند. وقتی خبر مثبتی برای رمزارز فرضی X-Coin اعلام شود، تریدرها برای فرصت‌های خرید دورخیز می‌کنند و برعکس، وقتی یک رمزارز خاص متحمل یک رویداد منفی می‌شود، تمرکزشان را روی معاملات فروش می‌گذارند.
اکانت دمو و استراتژی معاملات صوری فارکس (Paper Trading)
منظور از معاملات صوری یا کاغذی، شبیه‌سازی معاملات واقعی با حساب‌های دمو و امکان تمرین و آزمایش استراتژی‌هاست. این کار برای هر تریدر تازه‌کاری ضروری است و ورود به بازارهای مالی بدون مدت‌ها تمرین و قلق‌گیری استراتژی‌های معاملاتی و جواب گرفتن از آنها روی بازار، کار عاقلانه‌ای نیست!
برای ساخت اکانت دمو، کافیست یکی از پلتفرم‌های معروف مثل Metatrader یا TradingView را انتخاب کرده، اپلیکیشن آنها را نصب یا از نسخهٔ تحت وب آنها استفاده کنید. حالا می‌توانید استراتژی‌هایی که به تازگی یادگیرفتید، به‌صورت کاملاً واقعی و روی خود بازار - بدون نگرانی بابت از دست رفتن سرمایه - امتحان نمایید. حتی تریدرهای حرفه‌ای هم، برای آزمایش روش‌های جدید یا بهینه کردن استراتژی فعلی خودشان، از این روش استفاده می‌کنند.
سوالات رایج در مورد معامله‌گری در بازار کریپتو
منظور از معامله ارز دیجیتال چیست؟
بازار ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency Market) جایی برای خرید و فروش و مبادلهٔ رمزارزهاست. در این بازارها می‌توان از طریق صرافی‌های بین‌المللی، ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین، اتریوم، ایکسآرپی، تِتر، سولانا و … را خریداری کرد و از فروش آنها در قیمت‌های بالاتر سود برد.
برای سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال چه باید کرد؟
اولین قدم برای سرمایه‌گذاری در بازار کریپتو، ساخت اکانت در یکی از صرافی‌ها یا بروکرهای بازار کریپتو است. کمپانی‌هایی مثل Binance و KuCoin از جمله این صرافی‌ها هستند. قدم بعدی انتخاب رمزارز مورد نظر و همچنین انتخاب استراتژی معاملاتی مناسب است.
آیا معامله در بازار ارز دیجیتال زمان خاصی دارد یا شبانه روزی است؟
بازار ارزهای دیجیتال به‌صورت ۲۴ ساعته و در هفت روز هفته باز است و هیچ محدودیت زمانی برای سرمایه‌گذاری نیست.
کدام یک از ارزهای دیجیتال بیشتر معامله می‌شوند؟
رمزارزهایی مثل بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH)، تتر (USDT)، بایننس کوین (BNB)، ایکسآرپی (XRP)، کاردانو (ADA)، دُج‌کوین (DOGE) و سولانا (SOL)، بیشترین حجم معاملات ارزهای دیجیتال را در اختیار دارند.
چیزی به نام بهترین استراتژی معاملاتی وجود خارجی ندارد!
رمز درآمدزایی در بازارهای مالی، ترکیب مناسبی از نظم و ممارست و آمادگی ذهنی و مطالعهٔ دائم است. در نهایت یک استراتژی معاملاتی پربازده و محک‌خورده، در کنار اینها قرار می‌گیرد و شما را به یک تریدر تمام عیار تبدیل می‌کند. هر تریدر و سرمایه‌گذار، شرایط و ترجیحات خودش را دارد. یکی می‌خواهد شش ساعت در روز پای نمودار باشد و دیگری روزی نیم ساعت و لابلای کارها، ناخنکی به بازار بزند. معرفی یک استراتژی برتر به عنوان شاه‌کلیدِ معمای بازار، و فرمولی که برای همگان جواب بدهد، عملاً ناممکن است.
در نهایت لازمهٔ انتخاب استراتژی مناسب، آزمون و خطا با انواع روش‌ها و رسیدن به یک روتین مناسب براساس وقت و سرمایهٔ شماست. شاید ترجیحتان معاملات سریع و روزانه باشد، شاید سوئینگ‌تریدر خوبی باشید و شاید هم سرمایه‌گذاری بلندمدت را به درگیری روزانه با بازار ترجیح بدهید. فراموش نشود که در صورت تمایل به فعالیت جدی در بازارهای مالی، در پلتفرم‌های رایگان ثبت‌نام کنید، مدیریت ریسک را یاد بگیرید و معاملاتتان را با حدس و گمان‌های ضعیف اجرا نکنید. چند تکنیک مختلف را کاملا درک کنید، از ترکیبشان جواب بگیرید، به مرور غربال کنید و به یک استراتژی معاملاتی موفق برسید.