اینکه چگونه پولدار شویم، همان سوال بنیادینی است که در طی قرنها ذهن آدمیزاد را قلقلک داده و مستقیما روی تصمیمات و انتخابهایش در زندگی تاثیر گذاشته. خصوصا ما انسانهای قرن بیست و یکمی که کاملا نسبت به جواب این سوال قدیمی توجیه هستیم. همان سوال کلیشهای که لااقل در زمان ما، دانشآموزان مجبور بودند دربارهاش انشا بنویسند: علم بهتر است یا ثروت؟ حالا اگر از عمق و فلسفهٔ پشت سوال بگذریم، پاسخش برای اکثرمان کاملا روشن است!
شکی نیست که ثروت بهتر است! آنهم در روزگاری که بیش از هر زمان دیگری در تاریخ، همه چیز با پول میچرخد. حتی علم هم در خدمت تولید ثروت است و بدون تزریق ثروت و وجود سرمایه، پیشرفت علم امکانپذیر نیست! ثروت یعنی رفاه و انتخابهای بیشتر در زندگی، تفریحات بهتر، دوا و درمان باکیفیتتر و عاقبت بخیر شدن بهوقت سالخوردگی! پس طبیعیست که آدمیزاد در جستجوی ثروت خودش را به آب و آتش بزند و سودای پولدار شدن در اول لیست آرزوهایش باشد. آنهم سریع پولدار شدن! اما چه کنیم که این پولدار شدن، از حالت آمال و آرزو خارج شود و بتوانیم به عنوان یک هدف و خواستهٔ جدی به آن نگاه کنیم؟ چطور از چنگال فقر فرار کنیم و از کجا بدانیم که در مسیر ثروت قدم برمیداریم؟
سریع ترین راه پولدار شدن چیست؟!
واقعیت اینست که اگر پولدار شدن یک فرمول سریع و آنی میداشت، بسیاری از اطرافیان و کسانی که میشناسیم اوضاع متفاوتی میداشتند. یا تعداد آدمهای مالباخته که با هزار امید و آرزو و به دنبال راههای میانبر، سرشان کلاه رفته تا این حد زیاد نبود! بیایید ما جزو آن آدمها نباشیم. چون راستش را بخواهید برای پولدار شدن هیچ میانبری وجود ندارد! مگر راههای آلوده به دروغ و عبور از سد وجدان و راههای غیرشرافتمندانه که قاعدتا موضوع بحث ما نیست.
ایرادی ندارد که خبری از یک فرمول آنی نیست! چون در عوض یکسری گزینهٔ مطمئن در مقابلمان داریم:
- یک فرمول کاملا سنتی و قدیمی برای پولدار شدن هست که تمام ثروتمندان آنرا رعایت میکنند. (تصویر بالا)
- امروزه مشاغل و مهارتهایی هستند که نسبت به بقیه پولسازترند و در تولید ثروت سرعت بیشتری دارند.
- عادات، ذهنیات و تجربیات مشخص و سرراستی داریم که سرعت پولدار شدن هر انسانی را افزایش میدهند.
- مطالعه و دقت در رفتارها و دیدگاه ثروتمندان نسبت به پول و سرمایه، آیندهٔ مالی بهتری برای شما رقم میزند.
پس به عنوان یکی از ثروتمندان بالقوهٔ آینده، کمربندت را ببند و آماده باش که میخواهیم دربارهٔ راهکارها و نکات کلیدی و مطمئن برای پولدار شدن صحبت کنیم. آن هم با واقعبینی کامل و بدون غرق شدن در فانتزیهای بیهوده! و بدون اینکه بخواهیم با سادهلوحی، بازیچهٔ دست رویافروشان و سواستفادهگران بشویم!
من باور دارم که آدمهای عادی میتوانند انتخاب کنند که خارقالعاده باشند. ایلان ماسک
پولدارها بهتر میدانند که چگونه پولدار شویم!
قصههای زیادی از ثروتهای یکشبه به گوشمان خورده است. اما در واقعیت، کسانی مثل وارن بافِت (دارایی خالص ۱۳۳ میلیارد دلار)، بیل گیتس (۱۲۴ میلیارد دلار)، جف بزوس (۱۹۰ میلیارد دلار) و یا ایلان ماسک (۲۰۹ میلیارد دلار) هیچ کدام ثروتمندان یک شبه نبودهاند و برای پولدار شدن روی شانس و اقبال حساب نکردهاند!
پولدار شدن یک سفر طول و دراز است که به ترکیبی از عادتهای خوب و استراتژیهای مالی هوشمند و مقادیر زیادی سخت کوشی و صبوری نیاز دارد. تمام افرادی که نام بردیم و بیشمار ثروتمندان دیگر، همگی همین مسیر را رفتهاند و در یکسری مسائل با هم اشتراک داشتهاند.
- در زندگی حرفهای خود به شدت منضبط بودهاند.
- در یک کار یا مهارت سطح بالا به غایت متخصص بودهاند.
- یک محصول یا سرویس ارزشمند و فوقالعاده کاربردی خلق کردهاند.
- با سرمایهگذاریهای متنوع و هوشمندانه کاری کردهاند که پول برایشان کار کند و نه برعکس!
راز پولدار شدن پولدارترین فرد جهان چیست؟
هرچی بیشتر در مورد مسیر ثروت و پولدار شدن مطالعه میکنیم، بیشتر به حرف برنارد آرنو میرسیم. این بیزنسمن و سرمایهگذار فرانسوی و مالک ابرکمپانی LVMH و برندهای لوکسی مثل کریستییَن دیور، فِندی، بولگاری، سِفورا و لویی ویتان در زمان نوشتن این مقاله با ۲۲۱ میلیارد دلار دارایی خالص، ثروتمندترین انسان روی زمین محسوب میشود. از نظر این آدم ثروتمند شدن دو تا عنصر اصلی دارد. اول صبور بودن و دوم عملگرایی!
آرنو در بابِ صبور بودن گفته:
به نظرم در دنیای کسب و کار، مجبور میشوی که صبور بودن را یاد بگیری. شاید من خودم هم آدم چندان صبوری نبودم، اما به مرور توانستم برای چیزهایی که میخواهم صبر کنم و بگذارم تا در زمان مناسب آنها را بدست بیاورم.
و در مورد عملگرا بودن:
اگر کاری را باید انجام بدی معطل نکن و انجامش بده! در فرانسه ما سرشار از ایدههای خوب هستیم. اما خیلی به ندرت به اونها جامهٔ عمل میپوشانیم!
پس تبلیغات «چگونه در یک هفته پولدار شویم» ماجراشون چیه؟!
دروغ، دروغ و تا چشم کار میکند دروغ! اینها یا دنبال خالی کردن جیبتان هستند یا میخواهند با یک قلاب خوش رنگ و آب توجهتان را به چیزی که میخواهند جلب کنند. اگر آن جماعت فرمول طلایی پولدار شدن در یک هفته را بلد بودند، به جای این دغلبازیها و تبلیغات زرد برای جذب من و شما، در حال شمردن پولهایشان بودند!
قدیمترها یکی از کارتونهای محبوب تلویزیون کارتون پینوکیو بود. این کارتون دوتا شخصیت به اسم گربهنره و روباه مکار داشت که پینوکیو را قانع کردند سکههایش را فلان جا زیر زمین دفن کند، تا فردا درخت سکه سبز شود. روز بعد پینوکیوی سادهلوح با هزار ذوق و شوق به آنجا برمیگردد. اما میبیند نه درختی سبز شده و نه از سکههایش خبری هست! و متاسفانه این داستان به ظاهر بامزه، داستان تلخ بسیاری از ماست.
پس تکلیف سریع پولدار شدن چی میشه؟
راستش را بخواهید مسیر پولدار شدن یک مسیر سخت و پرفراز و نشیب است. اما جای نگرانی نیست. چون اکثریت قریب به اتفاق آدمها مجبورند این سختی را تحمل کنند و آنهایی که سختتر و هوشمندانهتر کار میکنند شانس بالایی برای برنده شدن دارند. در ضمن راههایی هست که سرعت پولدار شدن را زیاد میکند. هیچکدام هم شبیه به برنده شدن در لاتاری یا ریسکهای بیحساب و کتاب و یا مسیرهای یک ماهه و یک هفتهای نیستند.
شاید این اصطلاح نیمهطنز و نیمهواقعیت را شنیده باشید که میگویند: بهترین شغل ممکن، بچهپولدار بودن است! کسانی که در ثروت و امکانات زاده شدهاند بحثشان جداست و برای مایهدار شدن از خودشان مایهای نگذاشتهاند. اما قطعا جایی در چند نسل قبلتر - با فرض اینکه ثروت خانواده از جای درستی آمده باشد - پدربزرگ، مادربزرگ یا جد بزرگی داشتهاند که همین مسیر دشوار و طولانی را رفته و میراث بزرگی برای نوادگانش به جا گذاشته است. حالا که صحبت از بچهمایهدارها شد، بد نیست دربارهٔ یک آمار جالب صحبت کنیم. آماری که نشان میدهد نوادگان افراد ثروتمند، لزوما موجودات موفق و قدرشناسی نیستند!
ماجرای نفرین نسل سوم برای خاندانهای ثروتمند چیست؟
نفرین نسل سوم یک ماجرای تخیلی نیست. بلکه یک اشارهٔ مستند به یک واقعیت عجیب است: تنها ۱۰ درصد از ثروت خاندانهای پولدار در نسل سوم خانواده باقی میماند! طبق این پژوهش، نسل دوم خانواده یعنی فرزندان ۶۰ درصد ثروت و نسل سوم که نوهها باشند ۹۰ درصد ثروت به ارث برده را به باد میدهند!
دلایل مختلفی برای این نفرین وجود دارد. اما اقتصاددانان و متخصصین مدیریت ثروت، اصلیترین دلایلش را به دو چیز نسبت میدهند. نسلهای بعدی:
- معمولا کمتلاشتر هستند و از تجربه و تخصص نیاکانشان بیبهرهاند و تولید یا نوآوری خاصی از آنها سر نمیزند.
- این افراد فقط با ثروت زندگی کردهاند اما سواد مالی و شم سرمایهگذاری ضعیفی دارند و کار با پول را بلد نیستند.
بنابراین حتی اگر جزو خوششانسها باشیم و به ثروت بادآوردهای برسیم، بدون تخصصهای لازم، بدون عادات سودمند یا سواد درست در برخورد با پول و سرمایه، براحتی آنرا از دست میدهیم!
چگونه پولدار شویم بدون سرمایه و از مسیر مطمئن؟
درستش این است که اصول پولدار شدن و جذب ثروت را از آدمهایی که مسیرش را رفتهاند یاد بگیریم و چیزی از خودمان اضافه نکنیم! حالا برای یک جمعبندی مختصر، تا اینجای کار گفتیم که برای پولدار شدن باید یکی از گزینههای زیر یا ترکیبی از آنها را داشته باشید:
- تخصص ویژه و سطح بالایی دارید (در کارتان جزو بهترینها هستید)
- محصول سودآور و پرکاربردی تولید میکنید (چیزی ساختهاید که عدهٔ زیادی خواهانش هستند)
- سرمایهگذار پخته و منضبطی هستید (دانش اقتصادی، سواد سرمایهگذاری و مدیریت سرمایه را یاد گرفتهاید)
موارد بالا طبیعتاً زمانبر هستند و میتوانند جزو اهداف میانمدت و یا بلندمدت ما تعریف شوند. اما چه کنیم که از همین امروز و همین لحظه، بدانیم که در مسیر پولدار شدن گام برمیداریم و مطمئن باشیم که به بیراهه نمیرویم؟
این شما و این هم کلیدیترین عادات و ترفندهایی که ثروتمندترین انسانهای زمین از آنها استفاده میکنند.
فرصتهای زندگی مثل لحظهٔ طلوع آفتاب هستند. اگر زیادی دیر بجنبید از دستشان میدهید. - ویلیام آرتور وارد
۱) تکنیک هدفگذاری هوشمندانه یا S.M.A.R.T را یاد بگیریم!
در بین ما کسانی هستند که افراد بسیار پرتلاش و باانگیزهای محسوب میشوند. اما در یک مهارت بنیادی لنگ میزنند و آن هم مهارت در هدفگذاری است. متاسفانه ضعف در هدفگذاری موثر، شانس پولدار شدن و موفقیت را کاهش میدهد. شما با کلی استعداد و توانایی، شبیه یک کشتی بزرگ با بادبانهای باز هستید. اما بدون هدف و مسیریابی درست، قطعا در اقیانوس زندگی و روزمرگی غرق میشوید. یعنی با هر موجی به یک سمتی میروید که لزوما مطلوبتان نیست و هیچوقت به ساحل رویاهایتان نمیرسید! بدون هدف، زندگی مجموعهای از اتفاقات تصادفی است و افسار هیچ چیز در دست خودمان نیست!
اگر قرار است فقط یک چیز از این مقاله یاد بگیرید، همین یک قلم کافیست!
میدانیم که کلمهٔ SMART به معنی هوشمند است. اما اسمارتی که اینجا مطرح شده قدری چندلایهتر از این حرفهاست. S.M.A.R.T یک ترفند هدفگذاری و متشکل از پنج کلمه است. جان کلام اینست که هر هدفی که دارید باید از ۵ ویژگی برخوردار باشد. وگرنه هدف نیست و بیشتر به رویاها و آرزوهای دور و دراز شبیه است که با عرض شرمندگی، معمولا محقق نمیشوند!
این ۵ ویژگی عبارتند از:
- Specific - هدف باید مشخص، ملموس و با جزئيات کافی باشد (S)
- Measurable - هدف باید قابل سنجش و قابل اندازهگیری باشد (M)
- Achievable - هدف باید منطقی، واقعبینانه و قابل دستیابی باشد (A)
- Relevant - باید با خواستهها و ارزشهای شما همخوانی داشته باشد (R)
- Time-Bound - هدف باید دارای یک مهلت و زمانبندی مشخص باشد (T)
چند مثال از هدفگذاری موثر:
- در ۴ روز هفته لااقل روزی نیم ساعت ورزش میکنم.
- طی ۳ ماه آینده حداقل ۵ میلیون تومن پسانداز میکنم.
- در سه ماههٔ اول سال جدید در یک کورس آموزش فارکس شرکت میکنم.
- در سال جدید ۱۰ کتاب خوب در مورد کسب و کار یا توسعهٔ فردی میخوانم.
- هفتهٔ آینده ۱۰ ساعت روی بیزنس شخصی خودم وقت صرف میکنم.
- تا ۳ سال آینده به مدیریت دپارتمانی که درش مشغولم ارتقا پیدا میکنم.
- تا فروردین سال ۱۴۰۵ به درآمد ماهانه X تومن میرسم. (بهشرطی که عدد X زیادی تخیلی نباشد!)
ملاحظه میکنید که تمام این مثالهای ساده هر ۵ ویژگی بالا را دارند. هم کاملا مشخصند و جزئیات کافی دارند (S). هم قابل اندازهگیری (M) و دستیافتنی (A) هستند. هم با پیشرفت و موفقیت شما در تضاد نیستند (R) و هم یک محدودهٔ زمانی مشخص برای آنها تعیین شده است. مطمئن باشید که هرچه ماهیچهٔ هدفگذاری خود را قویتر کنید، بازدهی شما بالاتر میرود، احساس تسلطتان به زندگی بیشتر میشود و برای رسیدن به اهداف بعدی باانگیزهتر و پختهتر میشوید.
۲) با ایجاد نظم و ساختار زندگی خود را پربارتر کنید!
برخورداری از نظم، برنامهریزی و ایجاد ساختار برای استفادهٔ درست از زمان، مهمترین مکمل یک زندگی هدفمند و موفق است. شما هیچ آدم ثروتمند و موفقی پیدا نمیکنید که با بیهدفی و یا عادت به پشت گوش انداختن کارها به جایگاه کنونیاش رسیده باشد. به توصیهٔ بزرگان، نظم و دیسیپلین فردی، محکمترین پلیست که بین شما و خواستههایتان قرار دارد.
شاید تعهد به نظم و برنامهریزی در وهلهٔ اول برای خیلی از ما دشوار باشد. آنهم در روزگاری که بینهایت بهانه برای حواسپرتی یا بازیگوشی یا بیانگیزگی در دور و اطرافمان موج میزند. اما باید متوجه باشیم که قرار نیست از همان اول کار، سنگینترین بار ممکن را روی دوشمان بگذاریم و یک شبه ۱۸۰ درجه تغییر کنیم. کافیست هر روز از روز قبل و هر هفته از هفتهٔ قبل کمی منظمتر باشیم و استفادهٔ بهتری از زمان عمرمان بکنیم. به قول جیم ران، در نهایت باید بین این دو یکی را انتخاب کنیم:
همهٔ ما باید درد یکی از این دو مورد را تحمل کنیم. درد نظم و انضباط یا درد و حسرت نرسیدن به هدفها و رویاها!
۳) یک بودجهٔ مشخص تعیین کنید و به آن پایبند باشید!
یکی از مهمترین عادات افراد ثروتمند نگه داشتن حساب و کتاب دخل و خرجشان است. در این حد که اکثرشان برای اینکار حسابدار و مشاور مالی استخدام میکنند. نظارت بر درآمدها و هزینههایی که داریم بسیار مهم است. باید بدانیم پولی که هر ماه در حسابمان است دقیقا صرف چه چیزهایی میشود. وقتی حد و اندازهٔ آن مشخص شد، یک بودجهٔ معین برای خودتان ایجاد کنید، خرجهای اضافی را کمتر کنید و پس انداز و سرمایهگذاری را در اولویت قرار بدهید.
- با اپهای حسابداری شخصی یا با Excel (یا Google Sheets) یک ترازنامه ساده درست کنید.
- تمام درآمدها و مخارج ماهانه را به صورت تفکیک شده در داخل ترازنامه ثبت کنید.
- قبوض و خرجهای ضروری و ناگزیر را از خرجهای اختیاری و غیرضروری جدا کنید.
- برای هزینههای غیرضروری (تفریح، خوراکی، لباس، …) یک بودجه منطقی و مشخص بگذارید.
- بخشی از درآمد را برای پسانداز و سرمایه گذاری کنار بگذارید. (عکس اول مقاله یادتان نرود!)
۴) عادت به سرمایه گذاری، عنصر اصلی پولدار شدن است!
اگر در حالت فوقاضطراری قرار دارید و دقیقاً صددرصد درآمدتان صرف هزینههای خانه و خانواده میشود بحثش جداست و در شرایط بد اقتصادی این قضیه قابل درک است. در آنصورت باید دنبال تغییر شغل یا افزایش درآمدتان از راههای انعطافپذیرتری باشید. راههایی که به شما اجازه بدهند در کنار شغل اصلی روی آنها هم تمرکز کنید. در مقاله چگونه تریدر شویم دربارهٔ یکی از انعطافپذیرترین و روی بورسترین مشاغلی که حائز این خصوصیات هست صحبت کردهایم.
غیر از این حالت خاص، همیشه میتوان مبلغی را برای سرمایهگذاری کنار گذاشت و توصیهٔ وارِن بافِت را به عنوان یکی از ثروتمندترین افراد زمین جدی گرفت. ایشان بارها تاکید کرده که من برای پولدار شدن مسیر عجیب و غریبی نرفتم. فقط خیلی زود و به محضی که پشت لبم سبز شد شروع به سرمایهگذاری کردم! حالا اگر یکی در ایران با سرمایهٔ کم قصد اینکار را داشته باشد چه گزینههایی دارد؟
- سرمایه گذاری در بازار بورس (با سرمایهٔ کم پتانسیل پایینی دارد، کمخطر است و به آموزش و تجربه نیاز دارد!)
- سرمایه گذاری در بازار فارکس (با سرمایه کم پتانسیل بالایی دارد اما بدون آموزش و تجربه کافی خطرناک است!)
- سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال (با سرمایه کم پتانسیل بالایی دارد اما بدون آموزش و تجربه کافی خطرناک است!)
- سرمایه گذاری در شرکتهای سبدگردان و مدیریت سرمایه (بهمراتب بهتر از خواباندن پول در بانک!)
- سرمایه گذاری روی دورههای آموزشی و افزایش تخصص و مهارت (مهمترین و مطمئنترین نوع سرمایهگذاری!)
۵) سطح درآمدتان را افزایش دهید!
عدهٔ قابل توجهی از افراد، با وجود درآمد بالا هنوز هم اندرخم یک کوچهاند و پولدار محسوب نمیشوند. اما اگر درآمد بالا را با عادت به پسانداز و سرمایهگذاری ترکیب کنیم، دیگر هیچ چیز جلودارتان نخواهد بود! بنابراین در کنار دانش مالی و سرمایهگذاری، باید دستکم روی یک مهارت و تخصص سودمند سرمایهگذاری کرد، تا بتوانید در حرفهٔ خودتان جزو بهترینها باشید. شمار افراد متخصص و کاردرست همیشه کمتر از سایر نیروهاست و طبیعتا درآمدشان هم بیشتر است.
فرقی نمیکند که مهندس عمران، متخصص تعمیر موبایل، تریدر، برنامهنویس، کارآفرین یا صاحب یک فروشگاه آنلاین باشید. داشتن یک تخصص بدردبخور، یا ارائه یک محصول یا سرویس کاربردی یکی از مطمئنترین راههای رسیدن به درآمد بالاست. در مطلب پردرآمدترین شغل های ایران در سال ۱۴۰۳* دربارهٔ تعدادی از شغلهای پولساز صحبت کردهایم.
بنابراین تا جای ممکن روی آموزش خودتان سرمایهگذاری کنید. باوجودیکه تحصیلات دانشگاهی میتوانند مسیر موفقیت را تا حدودی هموار کنند، اما منظور ما از آموزش محدود به درس و دانشگاه نیست. به قول نویسنده و کارآفرین مشهور آمریکایی جیم ران:
با تحصیلات آکادمیک، میتوانید امرار معاش کنید اما با خودآموزی ثروتمند خواهید شد!
هوشمندانه کار کنید، مراقب سلامتی خودتان باشید و موتور نسوزانید!
در کنار تمام مواردی که گفتیم، سلامتی موهبتیست که اهمیتش به هر آنچه که فکر کنیم میچربد. پس اگر حسابی مراقب خودتان هستید و به سلامتی ذهن و بدنتان اهمیت میدهید جای تبریک دارد. چون همین کار در درازمدت، پتانسیل و شانس شما را برای پولدار شدن و داشتن یک زندگی باکیفیت افزایش میدهد. توصیه میکنم برای لااقل چند هفته موارد بالا را امتحان کنید. خیالتان راحت که هیچ رمز و راز عجیب و غریبی در کار نیست. احیانا از هر آدم پولداری بپرسیم که چطور پولدار شویم، پاسخش یکی از همین چیزهای ساده را در بر بگیرد: نظم، هدفمندی، پیشرفت تدریجی، افزایش تخصص و مهارت، عادت به پسانداز و آموختن سوراخ سمبههای سرمایهگذاری.